การสำรวจความต้องการในการใช้บริการห้องสมุด ของอาจารย์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

Abstract

จุดมุ่งหมายของการวิจัยครั้งนี้เพื่อศึกษาความสนใจในการใช้ห้องสมุด ความเห็นต่อการจัดบริหารห้องสมุด ตลอดจนความต้องการให้ห้องสมุดจัดบริหารและกิจกรรมต่างๆ ของอาจารย์โดยเฉพาะ ซึ่งคาดว่าผลการวิจัยจะเป็นประโยชน์ต่อสำนักหอสมุดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ในการนำผลการวิจัยไปปรับปรุงการให้บริการห้องสมุดของหอสมุดกลางและห้องสมุดคณะทั้ง ๑๑ แห่ง ให้จัดบริการได้ดีขึ้นและตรงกับความต้องการของอาจารย์ การสำรวจข้อมูลใช้ข้อมูลจากการแจกแบบสอบถามซึ่งส่งให้อาจารย์ที่ได้รับเลือกเป็นกลุ่มตัวอย่างจากคณะต่างๆ ๑๑ คณะ จำนวน ๕๕๐ คนและได้รับแบบสอบถามที่สมบูรณ์กลับคืนมา ๔๕๑ ชุด หรือร้อยละ ๘๒ ของจำนวนที่แจกทั้งหมด ผลของการวิจัยได้พบว่าอาจารย์ส่วนมากนิยมใช้หนังสือตำราภาษาต่างประเทศสำหรับการค้นคว้าวิจัยและเตรียมการสอน รองลงมาคือใช้วารสารภาษาต่างประเทศและภาษาไทยกับตำราภาษาไทยในการเข้าใช้ห้องสมุดนั้น อาจารย์นิยมใช้ห้องสมุดคณะมากกว่าหอสมุดกลาง โดยใช้ห้องสมุดคณะด้วยความถี่สัปดาห์ละ ๓ ครั้ง ใช้หอสมุดกลางสัปดาห์ละ ๑ ครั้ง และมีจำนวนผู้เข้าใช้ห้องสมุดคณะร้อยละ ๙๐.๖๒ ในขณะที่มีผู้เข้าใช้หอสมุดกลางร้อยละ๘๔.๙๒ จุดมุ่งหมายสำคัญของการเข้าใช้ห้องสมุดทั้งหอสมุดกลางและห้องสมุดคณะคือ เพื่อยืมและคืนหนังสือ ส่วนสาเหตุที่ทำให้อาจารย์ไม่อยากเข้าใช้หอสมุดกลางก็เพราะอากาศในห้องสมุดร้อนและไม่มีหนังสือที่ตรงกับความต้องการ นอกจากนั้นหอสมุดกลางยังตั้งอยู่ไกลจากคณะต่างๆ หลายคณะ ทำให้อาจารย์ไม่สะดวกต่อการเดินทางมาใช้ประกอบกับอาจารย์ส่วนมากไม่มีเวลาว่างสำหรับการเข้าใช้ห้องสมุดด้วย ในด้านความคิดเห็นของอาจารย์ที่มีต่อสภาพทั่วไป วัสดุสิ่งพิมพ์ ระเบียบการใช้ห้องสมุดและบุคลากรของหอสมุดกลางและห้องสมุดคณะนั้น อาจารย์มีความเห็นว่ามีความเหมาะสมปานกลาง ยกเว้นในด้านระเบียบการใช้ห้องสมุดของคณะวิศวกรรมศาสตร์ พยาบาลศาสตร์ เภสัชศาสตร์และวิทยาศาสตร์ ซึ่งอาจารย์เห็นว่ามีความเหมาะสมมาก แต่สิ่งพิมพ์ของห้องสมุดคณะเทคนิคการแพทย์ยังมีความเหมาะสมน้อย จากการวิจัยได้พบว่าอาจารย์จำนวนมากไม่เคยใช้บริการหลายประเภทของหอสมุดกลางและไม่ทราบว่ามีบริการเหล่านั้นในห้องสมุดด้วย เช่นบริการยืมระหว่างห้องสมุดและบริหารโสตทัศนะวัสดุอุปกรณ์ บริการที่อาจารย์นิยมใช้มากที่สุดคือ บริการยืมหนังสือ รองลงมาคือใช้บริการหนังสือสำรองและบริการถ่ายเอกสาร ซึ่งสองบริการหลังนี้อาจารย์ต้องการให้ปรับปรุงมากที่สุดด้วย สำหรับบริการที่อาจารย์ต้องการให้จัดเพิ่มขึ้นนั้นได้แก่ บริการจัดทำรายชื่อหนังสือใหม่พร้อมบรรณนิทัศน์ บริการหมุนเวียนวารสารทางวิชากรแก่อาจารย์ภาควิชาต่างๆ การจัดทำคู่มือแนะนำวิธีใช้หนังสือสิ่งพิมพ์ที่มีวิธีใช้ยุ่งยาก ตลอดจนการถ่ายสำเนาสารบัญบทความทางวิชาการของวารสารฉบับใหม่ด้วย ซึ่งสรุปผลการวิจัยได้ว่า อาจารย์ต้องการให้ห้องสมุดจัดบริการและกิจกรรมที่เหมาะสมต่อสภาพการเรียน การสอนของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และโดยเฉพาะบริการสำหรับอาจารย์นั้นควรเป็นบริการแบบเข้าถึงตัวผู้ใช้ให้มากที่สุด ข้อเสนอแนะสำหรับห้องสมุดของผู้วิจัยคือ สำนักหอสมุดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ควรนำผลการวิจัยครั้งนี้ไปพิจารณาปรับปรุงการจัดบริการและกิจกรรมของห้องสมุดให้เหมาะสมตามความต้องการของอาจารย์ และควรให้มีการประชาสัมพันธ์บริการ และกิจกรรมของห้องสมุดให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ ข้อเสนอแนะสำหรับผู้บริหารมหาวิทยาลัยคือ ควรพิจารณาจัดสรรงบประมาณสำหรับห้องสมุดให้เพิ่มมากขึ้น เพื่อสามารถให้บริการแก่อาจารย์และนักศึกษาของมหาวิทยาลัยได้อย่างมีประสิทธิภาพ