การออกแบบโรงฝึกงานสำหรับโรงเรียนการช่างอุตสาหกรรม

Abstract

แผนพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมฯฉบับที่ 4 มีจุดมุ่งหมายในการสนับสนุนการทำงานในลักษณะอุตสาหกรรม ในการนี้จำเป็นต้องอาศัยปัจจัยด้านแรงงาน โดยที่ประเทศไทยเป็นประเทศอุตสาหกรรม แรงงานส่วนใหญ่จึงเป็นแรงงานด้านเกษตรกรรมที่ไม่มีความรู้ ฝีมือ และทักษะในงานอุตสาหกรรม วิธีการผลิตแรงงานสำหรับอุตสาหกรรมที่เหมาะสมสำหรับประเทศไทยคือการผลิตระบบโรงเรียนอาชีวศึกษา โดยมุ่งให้การศึกษาแก่เยาวชนในวัยเรียน แม้ว่าประเทศไทยจะได้มีการอาชีวศึกษามานานกว่า 40 ปี แล้ว แต่ยังปรากฏว่ามีความขาดแคลนด้านช่างฝีมืออยู่เสมอ อันมีสาเหตุจากปัญหาต่างๆเช่นทางด้านนโยบาย หลักสูตร บุคลากร อุปกรณ์การเรียนการสอน อาคารทางการศึกษา เป็นต้น ผู้เขียนเป็นเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบก่อสร้างสถานศึกษาช่างอุตสาหกรรมมีความสนใจจะศึกษาปัญหาอาคารโรงงาน จึงได้วิจัยเพื่อหารูปแบบอาคารโครงสร้าง วัสดุก่อสร้าง และวิธีการก่อสร้างที่เหมาะสมต่อการอาชีวศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย สายอาชีพ ( ป.ว.ช.) ช่างอุตสาหกรรม โดยได้ทำการวิจัยความสัมฤทธิผลของการใช้อาคาร โรงฝึกงานในสถานศึกษา 37 แห่ง จำนวนนักศึกษาและครูที่ทำการวิจัยด้วยแบบสอบถามรวม 978 ราย ( ครู 198 ราย นักศึกษา 780 ราย ) และผู้เขียนได้สำรวจสถานศึกษาในภาคกลางด้วยตนเองจำนวน 12 แห่ง ตลอดจนศึกษาแบบโรงฝึกงานต่างๆ ที่มีใช้อยู่จำนวน 11 แบบ ทั้งของกรมอาชีวศึกษาและกรมแรงงาน ผู้เขียนได้กำหนดโครงการออกแบบโรงเรียนสำหรับนักศึกษา 576 คน (สังกัดกรมอาชีวศึกษา) หรือสำหรับนักศึกษา 384 คนต่อปี (การฝึกช่างกึ่งฝีมือในสังกัดกรมแรงงาน) โดยเปิดฝึกช่างอุตสาหกรรม 6 สาขา แต่ละสาขามีโรงฝึกงานของตนเองสำหรับนักศึกษาปีแรกจะฝึกในโรงฝึกงาน ฝึกฝีมือเบื้องต้น การออกแบบ ได้ออกแบบโรงฝึกงานโดยกำหนดเนื้อที่ฝึกงานในลักษณะเป็นพิกัดมาตรฐานของแต่ละสาขาช่าง โดยมีส่วนประกอบอื่นๆเพื่อสนับสนุนการฝึกภาคปฏิบัติตามความจำเป็นเท่านั้นเพื่อประหยัดค่าก่อสร้าง รูปลักษณะอาคารส่งเสริมสภาพแวดล้อมที่ดีแก่ครูและนักศึกษา ระบบก่อสร้างใช้ระบบกึ่งสำเร็จรูปคือบางส่วนผลิตจากโรงงานนำมาประกอบเข้ากับส่วนที่ทำการก่อสร้างในสถานที่ก่อสร้าง สำหรับการลงทุนก่อสร้าง ผู้เขียนมิได้หวังว่าแบบอาคารสำหรับโรงฝึกงานใหม่จะลดค่าก่อสร้างลงเพราะอาคารที่ใช้อยู่ปัจจุบันได้ออกแบบให้มีขนาดเล็ก ( เนื่องจากให้พื้นที่ฝึกงานแคบ) และวัสดุก่อสร้างที่ประหยัดอยู่แล้วเพื่อให้สามารถก่อสร้างได้ในวงเงินงบประมาณที่จำกัด อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนคาดว่าจะเป็นแนวทางให้แก่ผู้เกี่ยวข้องกับการอาชีวศึกษาในการจัดแผนการศึกษาให้ได้ผลประโยชน์สูงสุดและผู้ที่สนใจจะทำการศึกษาวิจัยต่อไป