การสำรวจความต้องการในการใช้บริการห้องสมุด ของนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรี คณะวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการใช้ห้องสมุดรวมทั้งความคิดเห็นและความต้องการในการใช้ห้องสมุดของนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรีคณะวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยในประเทศไทย เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงห้องสมุดให้สอดคล้องกับความต้องการของนิสิตนักศึกษายิ่งขึ้น และเป็นแนวทางในการส่งเสริมการใช้ห้องสมุดของนิสิตนักศึกษาดังกล่าวให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ในการดำเนินงานวิจัย ผู้วิจัยได้อาศัยแบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลรวม ๒ ชุด คือแบบสอบถามสำหรับนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาตรีของคณะวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยต่างๆ ๕ แห่งคือ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยศิลปากร และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ รวบรวบแบบสอบถามได้ ๔๔๖ ชุด คิดเป็นร้อยละ ๙๗.๒ ของนิสิตนักศึกษาตัวอย่าง และแบบสอบถามสำหรับบรรณารักษ์ห้องสมุดของมหาวิทยาลัยทั้ง ๕ แห่งดังกล่าวรวม ๑๕ ห้องสมุด ผลจากการวิจัยพบว่านิสิตนักศึกษาส่วนใหญ่ใช้ห้องสมุดน้อย โดยนักศึกษาของมหาวิทยาลัยมหิดลมีแนวโน้มที่จะใช้ห้องสมุดมากที่สุด ห้องสมุดที่นิสิตนักศึกษาไปใช้เป็นประจำได้แก่ ห้องสมุดของแผนกวิชาของคณะวิทยาศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย หอสมุดกลางของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่และมหาวิทยาลัยศิลปากร และห้องสมุดคณะวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยมหิดล และมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เนื่องจากมีสิ่งพิมพ์ที่นิสิตนักศึกษาต้องการมากและตั้งอยู่ในที่ๆไปใช้ได้สะดวก และมักไปใช้ห้องสมุดระหว่างชั่วโมงเรียนที่ว่างมากที่สุด นิสิตนักศึกษาส่วนใหญ่ไปใช้ห้องสมุดเพื่อยืมหนังสือและใช้ตำราเรียนเป็นส่วนใหญ่ โดยอาจารย์ผู้สอนเป็นผู้มีอิทธิพลต่อการเลือกใช้หนังสือของนิสิตนักศึกษามากที่สุด นิสิตนักศึกษาของมหาวิทยาลัยต่างๆมีความเห็นว่าสิ่งพิมพ์ของห้องสมุดยังมีจำนวนไม่เพียงพอ ส่วนความคิดเห็นเกี่ยวกับสภาพของห้องสมุดครุภัณฑ์ ตลอดจนบริหารและการจัดกิจกรรมพิเศษต่างๆของห้องสมุดที่ใช้แตกต่างกันไป และต้องการให้ห้องสมุดจัดสอนหรือแนะนำวิธีใช้ห้องสมุด จัดบริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้า และจัดกิจกรรมพิเศษ เช่น ฉายภาพยนตร์ที่มีประโยชน์และจัดนิทรรศการรต่างๆให้มากขึ้น และต้องการให้บริการดังกล่าวมีประสิทธิภาพดีขึ้น ข้อเสนอแนะ เพื่อให้นิสิตนักศึกษาคณะวิทยาศาสตร์เข้าใช้ห้องสมุดมากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน บรรณารักษ์ควรร่วมมือกับอาจารย์ผู้สอนอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะในการจัดหาทรัพยากรต่างๆของห้องสมุดเพื่อให้เพียงพอและตรงตามเป้าหมายในการใช้ของนิสิตนักศึกษาและควรปรับปรุงบริการของห้องสมุดให้สอดคล้องกับความต้องการของนิสิตนักศึกษาให้มากขึ้น เช่น จัดบรรณารักษ์บริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้าโดยเฉพาะ จัดสอนการใช้ห้องสมุด จัดกิจกรรมพิเศษเพื่อกระตุ้นความสนใจในการใช้ห้องสมุด รวมทั้งจัดสถานที่และครุภัณฑ์ให้เหมาะสมและเพียงพออีกด้วย