การกำหนดภารกิจสำหรับรัฐบาลท้องถิ่นประเภทต่าง ๆ

Abstract

ปัญหาสำคัญของการคลังส่วนท้องถิ่นคือ รายได้ไม่เพียงพอต่อการใช้จ่ายในการดำเนินภารกิจ สืบเนื่องจากสันนิษฐานว่า การกำหนดภารกิจสำหรับรัฐบาลท้องถิ่นในประเทศไทยทั้ง 5 ประเภท (ได้แก่ เทศบาล สุขาภิบาล องค์การบริหารส่วนจังหวัด กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา) ยังไม่เหมาะสม การศึกษานี้จึงมุ่งศึกษาถึงแนวคิดหรือหลักเกณฑ์ซึ่งเป็นวิธีในการกำหนดภารกิจที่เหมาะสมสำหรับรัฐบาลท้องถิ่นประเภทต่าง ๆ โดยจะแบ่งขั้นตอนในการวิเคราะห์การกำหนดภารกิจเป็น 3 ขั้นตอน คือ (1) การกำหนดภารกิจสำหรับภาครัฐบาลและภาคเอกชน (2) การกำหนดภารกิจสำหรับรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิ่น (3) การกำหนดภารกิจสำหรับรัฐบาลท้องถิ่นทั้ง 5 ประเภท จากผลการศึกษากำหนดได้ว่าภารกิจที่เอกชนควรเป็นผู้จัดหาจะมีลักษณะกีดกันการบริโภคโดยผ่านระบบตลาดหรือกลไกราคา และมีการแข่งขันหรือบริโภคเป็นส่วนบุคคล ส่วนภาครัฐบาลจะจัดหาสินค้าและบริการสาธารณะที่มีลักษณะไม่กีดกันการบริโภค และไม่แข่งขันหรือมีการบริโภคร่วมกัน นอกจากนี้ยังต้องคำนึงถึงปัจจัย 5 ประการคือ (1) เพื่อการรักษามาตรฐานคุณภาพ (2) เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้มีอำนาจทางการเมืองมากเกินไป (3) ประสิทธิภาพจากขนาดการผลิต (4) หลีกเลี่ยงไม่ให้มีอำนาจทางเศรษฐกิจที่มากเกินไป (5) การได้เปรียบที่รัฐมีสิ่งอำนวยความสะดวกในการดำเนินการอยู่แล้ว ท้ายที่สุดเป็นผลการวิเคราะห์การกำหนดภารกิจของรัฐบาลท้องถิ่นแต่ละประเภทซึ่งกล่าวโดยสรุปได้ดังนี้คือ รัฐบาลท้องถิ่นประเภทเทศบาล กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา ควรจัดหาสินค้าและบริการที่มีลักษณะขอบข่ายผลประโยชน์แคบมีการประหยัดขนาดทางเศรษฐกิจ มีความใกล้ชิดของประชาชน มีสมรรถนะของการให้บริการจำกัดหรือกว้างก็ได้ และมีการกระจายรายได้หรือคุณภาพมาตรฐานเดียวกัน สำหรับองค์การบริหารส่วนจังหวัดนั้นควรผลิตสินค้าและบริการที่มีขอบข่ายผลประโยชน์กว้าง มีการประหยัดขนาดทางเศรษฐกิจ ไม่มีความใกล้ชิดของประชาชนมีสมรรถนะของการให้บริการจำกัด และไม่มีการกระจายรายได้หรือไม่มีคุณภาพมาตรฐานเดียวกันและสุขาภิบาลควรผลิตสินค้าและบริการที่มีลักษณะขอบข่ายผลประโยชน์แคบไม่มีการประหยัดขนาดทางเศรษฐกิจ มีความใกล้ชิดของประชาชน มีสมรรถนะของการให้บริการแคบจำกัด และไม่มีการกระจายรายได้หรือไม่มีคุณภาพมาตรฐานเดียวกันได้ แม้ว่าการวิเคราะห์การกำหนดภารกิจสำหรับรัฐบาลท้องถิ่นแต่ละประเภทนี้ จะไม่สามารถระบุลงไปได้แน่นอนว่าปัจจัยกำหนดที่สร้างขึ้นแต่ละตัวนั้นมีน้ำหนัก (เชิงปริมาณ) มากน้อยแค่ไหน แต่ก็ทำให้สามารถหาเหตุผลขึ้นมาเป็นเกณฑ์เพื่อจับหลักการที่จะกำหนดได้ว่าภารกิจใดควรเป็นหน้าที่ของใคร โดยแท้จริงแล้วขั้นตอนต่อไปที่จะบอกให้ทราบได้ว่าภารกิจใดควรเป็นหน้าที่ของใครนั้นขึ้นอยู่กับเกณฑ์ทางการเมืองที่เรียกว่า “ประชามติของประชาชน” โดยการแสดงความต้องการที่แท้จริงของประชาชนออกมา