การดำเนินงานในการให้สินเชื่อการเกษตรของสหกรณ์การเกษตร

Abstract

สหกรณ์การเกษตรเป็นสหกรณ์ที่ได้ถูกจัดตั้งขึ้นโดยผลแห่งความพยายามของรัฐบาลในอันที่จะแก้ไขปรับปรุงการดำเนินงานของสหกรณ์หาทุน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการให้สินเชื่อแก่สมาชิกเกษตรกร ให้มีความเหมาะสมแก่สภาพการผลิตทางการเกษตร และให้มีประสิทธิภาพดียิ่งขึ้น การจัดตั้งสหกรณ์การเกษตรขึ้นในระยะแรกตั้งแต่ปีพ.ศ.2502 จนถึง พ.ศ. 2511 เป็นการจัดตั้งสหกรณ์การเกษตรขึ้นในรูปของสหกรณ์เครดิตเพื่อผลิตกรรม ซึ่งเป็นสหกรณ์ขนาดใหญ่ระดับอำเภอ มีสมาชิกจำนวนมากและมีการดำเนินงานหลายอย่างนอกเหนือจากการให้สินเชื่อแก่สมาชิก อันเป็นผลให้สหกรณ์สามารถให้บริการที่อำนวยประโยชน์แก่สมาชิกได้ดีกว่าสหกรณ์หาทุนขนาดเล็กเป็นอย่างมาก และจากผลสำเร็จจากการดำเนินงานของสหกรณ์เครดิตเพื่อผลิตกรรมนี้เอง ในปี พ.ศ. 2512 รัฐบาลก็ได้เริ่มทำการควบสหกรณ์หาทุนขนาดเล็กที่มีอยู่เข้าด้วยกันเป็นสหกรณ์ขนาดใหญ่ระดับอำเภอ และมีการดำเนินงานเช่นเดียวกับสหกรณ์เครดิตเพื่อผลิตกรรม พร้อมกับได้ทำการเปลี่ยนชื่อสหกรณ์เครดิตเพื่อผลิตกรรมและสหกรณ์หาทุนที่ควบเข้าด้วยกันนี้เสียใหม่เป็นสหกรณ์การเกษตร จากการศึกษาข้อมูลในรายงานการเงินประจำปีของสหกรณ์การเกษตรของกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ เอกสาร และบทความทั้งของทางราชการและเอกชน ตลอดจนการสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้องในวงการสหกรณ์หลายท่านได้พบว่า ในปัจจุบันมีสหกรณ์การเกษตรประเภทธนกิจนี้ทั้งหมดจำนวน 401 สหกรณ์ มีสมาชิก 171,306 คน หรือเฉลี่ยสหกรณ์ละ 427 คน และปรากฏว่าการดำเนินงานของสหกรณ์การเกษตรในรูปสหกรณ์เครดิตเพื่อผลิตกรรมในระยะแรกนั้นแม้ว่าจะได้รับผลสำเร็จเป็นอย่างดีก็ตาม แต่ภายหลังการควบสหกรณ์หาทุนเข้าเป็นสหกรณ์การเกษตรตั้งแต่ปีพ.ศ. 2512 เป็นต้นมา การดำเนินงานของสหกรณ์การเกษตรโดยทั่วไปกลับไม่ได้รับผลสำเร็จเท่าที่ควร ทั้งนี้เพราะสหกรณ์การเกษตรที่เกิดจากการควบสหกรณ์หาทุนยังมีความสามารถในการจัดหาเงินทุนให้สมาชิกกู้ยืมในเกณฑ์ที่ค่อนข้างต่ำ ประกอบกับสมาชิกส่วนใหญ่ที่มาจากสหกรณ์หาทุนยังเป็นผู้มีฐานะยากจน มีการศึกษาต่ำ และมีความรู้ความเข้าใจในหลักและวิธีการดำเนินงานในแบบสหกรณ์น้อยกว่าที่ควร ทำให้การจัดการและการบริหารงานของสหกรณ์เป็นไปอย่างไม่มีประสิทธิภาพมากนัก และยากที่สหกรณ์จะประสบผลสำเร็จในการดำเนินงานตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ได้ในระยะเวลาอันสั้น เพื่อเป็นการแก้ไขปรับปรุงการดำเนินงานตลอดจนเป็นการส่งเสริมให้สหกรณ์การเกษตรโดยทั่วไปได้ประสบผลสำเร็จในการดำเนินงานเป็นอย่างดี ผู้เรียบเรียงวิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงแนะนำข้อคิดเห็นและแนวทางในการที่จะปรับปรุงและส่งเสริมการดำเนินงานของสหกรณ์การเกษตรไว้หลายประการ ซึ่งอาจสรุปได้ดังนี้ ประการแรก จะต้องมีการปรับปรุงคุณลักษณะของสมาชิกสหกรณ์เสียใหม่ โดยสหกรณ์ควรเข้มงวดในการคัดเลือกสมาชิกให้มากขึ้นกว่าเดิม เพื่อให้ได้บุคคลที่มีคุณสมบัติเหมาะสมเข้าเป็นสมาชิกให้มากขึ้น พร้อมทั้งพยายามปลดถ่ายสมาชิกที่มีคุณสมบัติไม่เหมาะสมออกไป ประการที่สอง จะต้องมีการปรับปรุงในการบริหารและการจัดการภายในสหกรณ์เสียใหม่ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยจะต้องมีการให้การศึกษาอบรมทั้งในด้านหลักและวิธีการสหกรณ์ตลอดจนการดำเนินธุรกิจให้แก่กรรมการและสมาชิกสหกรณ์ให้มากขึ้นกว่าเดิม และสหกรณ์ควรพยายามจัดจ้างบุคคลที่มีความสามารถเข้ามาทำงานในสหกรณ์มากขึ้น ยิ่งกว่านั้นสหกรณ์ควรดำเนินงานในด้านอื่น ๆ เช่น ในการจัดซื้อวัสดุการเกษตร การจัดขายหรือแปรรูปผลผลิตของสมาชิกควบคู่ไปกับการดำเนินงานด้านสินเชื่อด้วย เพราะการดำเนินงานในด้านอื่น ๆ เหล่านี้จะมีส่วนช่วยเหลือให้การดำเนินงานด้านสินเชื่อของสหกรณ์ประสบผลสำเร็จเร็วขึ้น ประการที่สาม ในการจัดหาเงินทุนเพื่อนำมาให้สมาชิกกู้ยืมนั้น สหกรณ์จะต้องพยายามสร้างเงินทุนของตนเองขึ้นมาให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ในทุกวิถีทางและในขณะเดียวกันแหล่งเงินทุนภายนอกของสหกรณ์ที่สำคัญที่สุด คือ ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตรก็ควรจะได้มีการแก้ไขปรับปรุงระเบียบข้อบังคับในการให้เงินกู้แก่สหกรณ์เสียใหม่ เพื่อให้สหกรณ์สามารถกู้ยืมเงินทุนไปดำเนินงานให้มากขึ้นและสะดวกขึ้น ประการสุดท้าย รัฐบาลควรให้ความช่วยเหลือสนับสนุนการดำเนินงานของสหกรณ์การเกษตรให้มากขึ้นกว่าเดิมทั้งโดยทางตรง คือการให้ความช่วยเหลือทางด้านการเงิน การจัดการ และการบริหารงาน และโดยทางอ้อมในรูปของบริการสาธารณประโยชน์ การจัดสร้างระบบตลาดที่มีประสิทธิภาพและบริการอื่น ๆ ที่จำเป็น เพื่อให้สหกรณ์มีฐานะการดำเนินงานที่มั่นคงเข้มแข็ง และสามารถดำเนินงานให้เป็นประโยชน์แก่เกษตรกรโดยทั่วไปอย่างกว้างขวางยิ่งขึ้นในระยะเวลาอันสั้น