ศึกษาและวิเคราห์งบประมาณขององค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย

Abstract

ผลประโยชน์อันเกิดจากการพัฒนาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวของประเทศที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวจากต่างประเทศได้เป็นจำนวนมาก คือ รายได้เงินตราต่างประเทศเพิ่มขึ้น ช่วยส่งเสริมพัฒนาท้องถิ่นและความเจริญก้าวหนาให้แก่สังคม โอกาสด้านการทำงานต่าง ๆ เพิ่มขึ้น ตลอดจนช่วยกระจายรายได้ไปในส่วนภูมิภาคถึงชนทุกระดับชั้นด้วย ดังนั้น จึงนับได้ว่าอุตสาหกรรมท่องเที่ยวมีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ สำหรับประเทศไทยได้ประสบปัญหาภาวะการขาดดุลการค้ามาเป็นเวลานานแล้ว และยังไม่สามารถที่จะแก้ไขสถานการณ์เหล่านี้ได้ ก็น่าจะลองนำเอามาตรการส่งเสริมการท่องเที่ยวมาช่วยแก้ปัญหาดูบ้าง เพราะจากการสำรวจของบริษัทเช็คกี้ซึ่งเป็นสถาบันวิจัยเกี่ยวกับการท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงได้ยืนยันว่า ประเทศไทยมีลู่ทางในการท่องเที่ยวสูง แต่ยังไม่ได้มีการส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างจริงจังนัก จึงทำให้ได้รับผลประโยชน์ไม่เต็มที่เท่าที่ควร นอกจากนี้ ดอกเตอร์บุลลอกัสผู้เชี่ยวชาญทางการท่องเที่ยวขององค์การสหประชาชาติได้พยากรณ์เกี่ยวกับจำนวนนักท่องเที่ยวในอนาคตของประเทศไทยว่าจะเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก แต่ต้องขึ้นอยู่กับข้อสมมุติที่กำหนดไว้ เช่น หน่วยงานที่รับผิดชอบในการส่งเสริมการท่องเที่ยวต้องมีอำนาจและหน้าที่อย่างกว้างขวางในการดำเนินงาน เป็นต้น ดังนั้นจึงพอสรุปได้ว่า การดำเนินงานส่งเสริมการท่องเที่ยวของประเทศไทยยังมีข้อบกพร่องที่ควรแก้ไขและปรับปรุงอยู่ ซึ่งในปัจจุบันนี้ประเทศไทยมี อ.ส.ท. ที่เป็นหน่วยงานรัฐวิสาหกิจทำหน้าที่รับผิดชอบแทนรัฐบาลในการส่งเสริมการท่องเที่ยวของประเทศอันเป็นงานที่กว้างขวางมาก เพราะต้องเกี่ยวข้องกับหลายหน่วยงาน แต่หน้าที่รับผิดชอบของ อ.ส.ท. ที่กำหนดไว้ในพระราชกฤษฎีกานั้นจำกัดอยู่ในขอบเขตที่แคบไม่ได้ครอบคลุมถึงหน้าที่ควรอยู่ในความรับผิดชอบของรัฐบาลไว้ได้หมด ยังขาดอีกหลายประการ เช่น การกำหนดนโยบายส่งเสริมการท่องเที่ยวและวางแผนพัฒนาการท่องเที่ยวในระดับชาติ การพัฒนาสิ่งดึงดูดใจทางการท่องเที่ยวและสร้างสรรสถานที่ท่องเที่ยวแห่งใหม่ เป็นต้น ทั้งนี้ ก็เนื่องมาจากการที่รัฐบาลไม่ได้ให้การสนับสนุนและเห็นความสำคัญของงานส่งเสริมการท่องเที่ยวตั้งแต่แรกเริ่มดำเนินงานมาจนถึงปัจจุบัน จึงทำให้การดำเนินงานของ อ.ส.ท. พบกับอุปสรรคและปัญหาหลายประการคือ การเสนอของบประมาณ การปฏิบัติตามหน้าที่ที่ต้องอาศัยอำนาจตามกฎหมายและความร่วมมือประสานงานจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เป็นต้นเนื่องจากปัญหาด้านงบประมาณเป็นปัญหาสำคัญประการหนึ่งที่ทำให้อ.ส.ท. ไม่สามารถดำเนินงานตามแผนงานเพื่อบรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ได้ ดังนั้น ในวิทยานิพนธ์เล่มนี้จะวิเคราะห์เน้นเฉพาะรายละเอียดเกี่ยวกับปัญหาด้านงบประมาณเพียงประการเดียวเท่านั้น สำหรับผลการดำเนินงานที่ผ่านมาของ อ.ส.ท. มีเพียง 4 ประการเท่านั้น คือ การโฆษณาเผยแพร่และส่งเสริมการท่องเที่ยว การวิจัยรวบรวมสถิติทางการท่องเที่ยว การเข้าร่วมในสมาคมและสหพันธ์ส่งเสริมการท่องเที่ยวนานาชาติ และการจัดการสถานตากอากาศ 3 แห่ง ซึ่งการดำเนินงานทั้ง 4 ประการนี้ อ.ส.ท. ยังไม่สามารถที่จะดำเนินการได้ผลสูงสุดตามเป้าหมายที่กำหนดไว้ เพราะเงินงบประมาณที่ อ.ส.ท. เสนอขอไปถูกตัดทอนลงเป็นจำนวนมากทุกปี จึงทำให้ อ.ส.ท. ไม่สามารถที่จะดำเนินการได้ตามแผนงานที่กำหนดไว้ นอกจากนี้ยังมีหน้าที่บางประการในพระราชกฤษฏีกาที่ อ.ส.ท. ไม่สามารถดำเนินการได้ เช่น การพัฒนาบูรณะสถานที่ท่องเที่ยว ซึ่งต้องอาศัยอำนาจตามกฎหมายและเงินงบประมาณเป็นจำนวนมากในการดำเนินงาน เป็นต้น ดังนั้นการดำเนินงานของ อ.ส.ท. จึงเป็นแต่เพียงการเริ่มต้นเท่านั้น เพราะ อ.ส.ท. ไม่สามารถดำเนินงานได้ครบตามหน้าที่รับผิดชอบในพระราชกฤษฎีกา ทั้ง ๆ ที่ในพระราชกฤษฎีกาก็ยังกำหนดหน้าที่รับผิดชอบของ อ.ส.ท. ไว้ไม่ครบตามหน้าที่อันควรรับผิดชอบของรัฐบาล ฉะนั้นเมื่อเปรียบเทียบผลการดำเนินงานของ อ.ส.ท. กับหน้าที่อันควรรับผิดชอบของรัฐบาลแล้ว อ.ส.ท. ก็ยิ่งมีผลงานน้อยลงไปอีก ฉะนั้น เพื่อผลประโยชน์ส่วนรวมของประเทศ รัฐบาลน่าจะช่วยแก้ไขขจัดอุปสรรคและปัญหาของ อ.ส.ท. อย่างจริงจัง เพื่อให้สามารถดำเนินงานแทนรัฐบาลในการส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะปัญหาด้านงบประมาณนี้ อ.ส.ท. อาจมีทางเลือกหลายประการ คือ 1. ให้รัฐบาลกำหนดแผนงานส่งเสริมการท่องเที่ยวไว้เป็นนโยบายสำคัญของประเทศเพื่อให้งานส่งเสริมการท่องเที่ยวมีโอกาสรวมอยู่ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ซึ่งช่วยให้ อ.ส.ท. ได้รับงบประมาณประเภทงบโครงการพัฒนาเพิ่มขึ้นอีกประเภทหนึ่ง ตลอดจนทำให้หน่วยงานอื่นเห็นความสำคัญของงานส่งเสริมการท่องเที่ยวที่จะให้ความร่วมมือประสานงานในการดำเนินงานร่วมกันต่อไป 2. แก้ไขหน้าที่รับผิดชอบและอำนาจในการดำเนินงาน และปรับปรุงการจัดหน่วยงานส่งเสริมการท่องเที่ยวของรัฐเพื่อให้รับผิดชอบดำเนินงานได้กว้างขวาง ซึ่งทำให้ อ.ส.ท. มีหน้าที่รับผิดชอบอย่างกว้างขวางสมดุลย์กับอำนาจที่ได้รับมอบหมาย แต่ อ.ส.ท. จำเป็นต้องปรับปรุงการจัดหน่วยงานให้มีสิทธิรักษาอำนาจตามกฏหมายที่ได้รับมอบด้วย ฉะนั้นการแก้ไขข้อนี้จะเปิดโอกาสให้ อ.ส.ท. เสนอของบประมาณเพิ่มขึ้นได้ เพราะมีอำนาจหน้าที่รับผิดชอบในการดำเนินงานเพิ่มขึ้นกว้างขวางกว่าเดิม ตลอดจนหน่วยงานก็ได้ขยายใหญ่ขี้นด้วย 3.ให้ธุรกิจเอกชนมีส่วนร่วมในการส่งเสริมการท่องเที่ยวทั้งทางด้านความคิดเห็นและเงินงบประมาณในการดำเนินงาน เพราะธุรกิจเหล่านี้เป็นผู้ใกล้ชิดและได้รับประโยชน์โดยตรงจากการท่องเที่ยว ซึ่งอาจจะเป็นไปในรูปของการให้เงินอุดหนุนในนามของสมาคมทางการท่องเที่ยว หรือจ่ายให้หน่วยงานส่งเสริมการท่องเที่ยวของรัฐในรูปของภาษีหรือค่าธรรมเนียม เป็นต้น จากทางเลือก 3 ประการ จะเห็นได้ว่ามีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันในการแก้ไขปัญหาของ อ.ส.ท. เพื่อให้บรรลุเป้าหมายในการดำเนินงานและได้รับผลประโยชน์สูงสุด ซึ่งถ้าเลือกข้อใดข้อหนึ่งมาช่วยแก้ไขปัญหาก็จะทำให้ไม่ได้รับผลประโยชน์สูงสุด เช่น เลือกประการแรกก็จะทำให้ อ.ส.ท. ได้รับงบประมาณเพิ่มขึ้น แต่อำนาจหน้าที่รับผิดชอบที่กำหนดไว้ในพระราชกฤษฎีกาก็ยังมีข้อบกพร่องอยู่ หรือถ้าเลือกประการที่สอง อ.ส.ท. อาจไม่ได้รับเงินงบประมาณเพิ่มขึ้นก็ได้ ถ้ารัฐบาลไม่ได้กำหนดเอานโยบายส่งเสริมการท่องเที่ยวไว้เป็นนโยบายสำคัญของประเทศ ฉะนั้นในการแก้ไขปัญหาการดำเนินงาน อ.ส.ท. ในปัจจุบันนั้น ควรใช้วิธีการแก้ไขปัญหาทั้ง 3 ประการ ร่วมกันไป เพื่อให้ อ.ส.ท. มีอำนาจหน้าที่ในการดำเนินงานอย่างกว้างขวางได้สัดส่วนกัน และปฏิบัติตามหน้าที่อันควรรับผิดชอบแทนรัฐบาลได้ครบถ้วน ตลอดจนได้รับเงินงบประมาณในการดำเนินงาน และความร่วมมือประสานงานจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอย่างเพียงพอ อันนำสู่เป้าหมายที่กำหนดไว้ทำให้ได้รับผลประโยชน์สูงสุด ซึ่งอาจจะนำเอาผลประโยชน์ที่ได้รับจากงานส่งเสริมการท่องเที่ยวนี้ไปช่วยแก้ไขปัญหาภาวะเศรษฐกิจและสังคมของประเทศไทยในปัจจุบันได้เป็นอย่างดี