การประเมินผลการเรียนในโรงเรียนประถมศึกษา การศึกษาเฉพาะกรณีในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

Abstract

การศึกษานี้มุ่งบรรยายสภาพการประเมินผลการเรียนในโรงเรียนและวิเคราะห์ปัจจัยภายนอกต่างๆ ที่มีผลกระทบต่อพฤติกรรมการประเมินผลของครูประถมศึกษา ในการศึกษาครั้งนี้ผู้วิจัยได้ใช้วิธีเชิงคุณภาพ และศึกษาเฉพาะกรณีในโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งเป็นโรงเรียนขนาดกลางในชนบท จากการเข้าไปสังเกตอย่างมีส่วนร่วมเป็นเวลา 8 เดือน ในโรงเรียนที่ศึกษาพบว่า ครูในโรงเรียนดังกล่าวมีการประเมินผลการเรียนของนักเรียนใน 3 ลักษณะด้วยกันคือ การประเมินผลการเรียน ตามจุดประสงค์การเรียนรู้ การประเมินผลการเรียนปลายภาคเรียน และการประเมินผลการเรียนเพื่อตรวจสอบมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียน การประเมินผลการเรียนตามจุดประสงค์การเรียนรู้นั้น วิธีที่ครูนิยมใช้มากที่สุดได้แก่ การประเมินด้วยการสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียน ทั้งจากความสามารถที่เด็กตอบคำถาม การทำแบบฝึกหัด การอ่านและการเขียน ตลอดจนความรวดเร็วในการทำงาน วิธีรองลงมาซึ่งครูนิยมใช้ คือการทดสอบด้วยแบบทดสอบ และการประเมินผลการเรียนจากผลการปฏิบัติงานของผู้เรียนตามลำดับ ส่วนการประเมินผลอีก 2 แบบคือ การประเมินผลการเรียนปลายภาคเรียน และการประเมินผลการเรียนเพื่อตรวจสอบมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียนนั้น เป็นการประเมินด้วยแบบทดสอบทั้งสิ้น สภาพการประเมินผล ไม่ว่าจะเป็นแบบใดก็ตาม ผู้วิจัยพบว่า ไม่สอดคล้องกับหลักการของการประเมินผลการเรียน เพราะไม่ได้มุ่งประเมินเพื่อปรับปรุงการเรียนการสอนหรือพัฒนาการเรียนการสอนให้ดีขึ้น แต่เป็นการประเมินเพื่อเตรียมให้ผู้บริหารตรวจสอบหรือเป็นการประเมินเพื่อให้ผลของการประเมินบรรลุนโยบายและเป้าหมายของผู้บริหารมากกว่า ในด้านการดำเนินการในการประเมินผลที่เกี่ยวกับการใช้แบบทดสอบนั้น ยังขาดระบบและวิธีการในการดำเนินการสอบที่ดี พฤติกรรมการประเมินผลของครูดังกล่าวข้างต้น เป็นผลจากปัจจัยและองค์ประกอบหลายประการ ที่สำคัญคือ นโยบายและเป้าหมายของผู้บริหารที่คาดหวังว่านักเรียนแต่ละคนจะต้องมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนค่อนข้างสูง การนิเทศและการติดตามผลของผู้บริหารยังขาดความต่อเนื่อง และไม่กระทำอย่างจริงจัง นอกจากนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆเช่น ผู้ปกครองไม่สนใจเรื่องการประเมินผล อีกทั้งผู้เรียนขาดความเอาใจใส่ขาดความกระตือรือร้น และขาดแรงจูงใจในการเรียน