ความผิดอาญาฐานยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตาย

Abstract

ศึกษาถึงข้อการลงโทษในความผิดฐานยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตายตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 293 ซึ่งบทบัญญัติดังกล่าวกำหนดให้การยุยงเด็กอายุยังไม่เกินสิบหกปี หรือผู้ซึ่งไม่สามารถเข้าใจว่าการกระทำของตนมีสภาพหรือสารสำคัญอย่างไร หรือไม่สามารถบังคับการกระทำของตนได้ ให้ฆ่าตัวตายเป็นความผิดเป็นเหตุให้ไม่สามารถลงโทษผู้กระทำการยุยงบุคคลอื่นๆ ให้ฆ่าตัวตาย นอกเหนือจากบุคคลตามที่กฎหมายกำหนดไว้ได้ ประกอบกับปรากฏการณ์การฆ่าตัวตายที่เกิดขึ้นในสังคมปัจจุบันพบอยู่ในกลุ่มบุคคลทุกเพศทุกวัย และไม่เพียงแต่เด็กหรือผู้ที่บกพร่องทางจิตเท่านั้นที่อาจถูกชักจูงให้ฆ่าตัวตายได้ง่าย แต่บุคคลธรรมดาที่บรรลุนิติภาวะแล้วมีสติสัมปชัญญะบริบูรณ์ เมื่อต้องประสบกับปัญหาต่างๆ ที่หาทางแก้ไขไม่ได้ ก็อาจถูกยุยงหรือชักจูงใจให้ฆ่าตัวตายได้โดยง่ายเช่นเดียวกัน ดังจะเห็นได้จากเหตุการณ์ฆ่าตัวตายหมู่ ของบรรดาสาวกของลัทธิที่มีลักษณะเป็นการทำลาย ซึ่งได้ฆ่าตัวตายตามคำสั่งของผู้นำลัทธิดังกล่าวด้วยความสมัครใจที่เกิดขึ้นในหลายประเทศ ดังนั้น จึงมีปัญหาว่า บทบัญญัติว่าด้วยการยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตายตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 293 บัญญัติไว้ไม่เหมาะและสอดคล้องกับพฤติกรรมการฆ่าตัวตายที่เกิดขึ้นในสังคมปัจจุบัน ผลจากการศึกษาพบว่า การยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตายเป็นการกระทำที่ก่อให้ผู้อื่นเกิดความคิดฆ่าตัวตาย หรือส่งเสริมให้ตัดสินใจฆ่าตัวตาย โดยการกระทำนั้นมีผลกระทบต่อการตัดสินใจฆ่าตัวตายของบุคคลอื่น ในลักษณะของการกระทำการ การละเว้นกระทำการ หรือเพียงแต่การอยู่เฉย ไม่ใช่การยุยงอันเป็นความผิดตามกฎหมาย และในกรณีที่การฆ่าตัวตายหรือพยายามฆ่าตัวตายเกิดจากการตัดสินใจโดยอิสระของบุคคลนั้นเอง การกระทำนั้นก็ไม่มีผลเป็นการยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตาย แต่เป็นการช่วยเหลือให้ผู้อื่นฆ่าตัวตาย นอกจากนี้ ในต่างประเทศ เช่น ฝรั่งเศส อังกฤษ และอินเดีย ได้มีการบัญญัติกฎหมายเกี่ยวกับการยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตายในลักษณะที่กว้างกว่าประมวลกฎหมายอาญาของไทย โดยมีบทบัญญัติที่กำหนดให้การยุยงบุคคลอื่นๆ ให้ฆ่าตัวตายนอกเหนือจากเด็กและผู้ที่บกพร่องทางจิตเป็นความผิดตามกฎหมายด้วย ต่างจากมาตรา 293 แห่งประมวลกฎหมายอาญาของไทย ที่บัญญัติเฉพาะเรื่องการยุยงบุคคลบางประเภทให้ฆ่าตัวตายเท่านั้นเป็นความผิด ซึ่งข้อจำกัดเกี่ยวกับตัวบุคคลผู้ถูกยุยงดังกล่าวมีผลต่อการพิสูจน์เจตนาของผู้กระทำผิด กล่าวคือ ผู้ยุยงจะมีความผิดต่อเมื่อตนได้รู้ข้อเท็จเกี่ยวกับตัวบุคคลผู้ถูกยุยงด้วยว่าเป็นบุคคลตามที่กฎหมายกำหนดไว้ หากผู้ยุยงอ้างว่าได้กระทำความผิดไปโดยไม่รู้ถึงข้อเท็จจริงดังกล่าวและนำสืบได้ตามนั้น จะถือว่าผู้ยุยงประสงค์ตอผลหรือย่อมเล็งเห็นผลของการกระทำนัน้มิได้ และถือได้ว่าผู้ยุยงได้กระทำไปโดยขาดเจตนาตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 59 วรรคสาม ผูยุยงจึงไม่มีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 293 ดังนั้น ผู้กระทำความผิดจึงอาจหลุดพ้นจากความรับผิดตามบทบัญญัติของกฎหมายได้ไม่ยากนัก โดยการยกข้ออ้างในเรื่องของการไม่รู้ข้อเท็จจริงอันเป็นองค์ประกอบแห่งความผิดตามมาตรา 59 วรรคสามขึ้นต่อสู้และนำสืบได้ตามนั้น จากปัญหาความไม่เหมาะสมของบทบัญญัติว่าด้วยการยุยงให้ผู้อื่นฆ่าตัวตายตามประมวลกฎหมายอาญา ดังกล่าว ผู้เขียนได้เสนอแนะให้มีการแก้ไขประมวลกฎหมายอาญามาตรา 293 โดยเพิ่มเติมบทบัญญัติว่าด้วยการยุยงบุคคลอื่นๆ (ไม่จำกัดอายุ)ให้ฆ่าตัวตายเป็นความผิดในวรรคแรก ส่วนในวรรคสองของมาตรา 293 ให้คงใจความเดิมของบทบัญญัติที่ใช้บังคับในปัจจุบันไว้ โดยถือเป็นเหตุเพิ่มโทษ เพราะได้กระทำต่อเด็กและผู้ที่บกพร่องทางจิต