ผลกระทบของแสงและสีที่ส่งผลต่อการรับชมภาพวิจิตรศิลป์ภายในหอศิลป์

Abstract

แสงและสีเป็นปัจจัยสำคัญในการออกแบบสภาพแวดล้อมการจัดแสดงที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการรับรู้ของผู้เข้าชมมากที่สุด งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบของแสงและสีที่ส่งผลต่อการรับชมภาพวิจิตรศิลป์ภายในหอศิลป์ มีปัจจัยในการศึกษา คือ อุณหภูมิสีของแสง 2700K 4500K และ 5700K และสีผนังจัดแสดง สีขาว สีเขียว และสีแดง โดยทำการศึกษาในภาพบุคคลและภาพสิ่งของ ดำเนินการทดลองในห้องจำลองเพื่อศึกษาระดับการรับรู้ของกลุ่มตัวอย่าง 120 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ด้วยการจำแนกความหมายของคำ (Semantic Differential Scale) 10 คำคู่ตรงข้าม และประเมินผลโดยวิเคราะห์ความแปรปรวน (ANOVA) ผลการศึกษาพบว่า อุณหภูมิสีของแสง และสีผนังจัดแสดง และการใช้อุณหภูมิสีของแสงร่วมกับสีผนังจัดแสดง มีอิทธิพลต่อการรับรู้ลักษณะภาพวาดและบรรยากาศจัดแสดง ทั้งในภาพบุคคลและภาพสิ่งของ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยภาพทั้ง 2 ประเภท กลุ่มตัวอย่างมีการรับรู้ส่วนใหญ่ไม่แตกต่างกัน คือ การใช้แสง 4500K และ 5700K ส่งผลให้มีการรับรู้สูงในด้านความเปรียบต่างสูง ความสว่าง ความชัดเจน คุณภาพบรรยากาศจัดแสดงสูง ความตื่นตัว และความผ่อนคลาย ส่วนการใช้ผนังจัดแสดงสีขาว ส่งผลให้มีการรับรู้สูงในด้านความเปรียบต่างสูง และความเป็นธรรมชาติ ส่วนการใช้ผนังสีแดง ส่งผลให้มีการรับรู้ความตื่นตัวสูงสุด และสำหรับการใช้ผนังสีขาวและสีเขียว ส่งผลให้มีการรับรู้สูงใกล้เคียงกันในด้านความผ่อนคลาย และความนุ่มนวล สำหรับการใช้อุณหภูมิสีของแสงร่วมกับสีผนังจัดแสดงพบว่า ภาพทั้ง 2 ประเภท กลุ่มตัวอย่างมีการรับรู้ที่ต่างกัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ โดยมีอิทธิพลต่อการรับรู้ในภาพบุคคลมากกว่าภาพสิ่งของ ดังนั้น ปัจจัยอุณหภูมิสีของแสงและสีผนังจัดแสดง จึงเป็นปัจจัยหลักที่ควรพิจารณาควบคู่กันในการออกแบบการจัดแสดงภายในหอศิลป์