ลักษณะเฉพาะของมุกดาหารจากแหล่งประเทศพม่าและประเทศศรีลังกา

Abstract

มูนสโตน หรือมุกดาหาร เป็นแร่ที่จัดอยู่ในประเภท ออร์โทเคลส (Orthoclase) เฟลด์สปาร์ เป็นแร่ที่อยู่ในกลุ่ม Tectosilicate มูนสโตนเป็นอัญมณีที่มีลักษณะพิเศษ ซึ่งโดยทั่วไปจะไม่มีสีไปจนถึงมีสีขาวสวยงามลักษณะพิเศษที่สำคัญของมูนสโตนที่กล่าวถึงนั้น คือ เมื่อใดก็ตามที่มีแสงมาตกกระทบที่มูนสโตน จะเกิดปรากฎการณ์ทางแสงที่เรียกว่า Adularescence ซึ่งปรากฎการณ์ทางแสงนี้จะทำให้เกิดเหลือบแสงนวลขาวบนตัวมูนสโตน สาเหตุของการเกิดปรากฎการณ์ทางแสงที่เรียกว่า Adularescence ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ จึงเป็นมูลเหตุจูงใจให้ดำเนินการศึกษาวิจัยในเรื่องนี้ จากการศึกษามูนสโตนจำนวน 17 ตัวอย่าง จากแหล่งประเทศพม่า จำนวน 6 ตัวอย่างและจากแหล่งประเทศศรีลังกา จำนวน 11 ตัวอย่าง พบว่าการดูดกลืนแสงโดยเครื่อง FTIR มีรูปแบบการดูดกลืนแสงของ O-H Stretching ในช่วง 3450-3700 cm⁻¹ การศึกษาโดยเครื่อง UV-VIS-NIR Spectrometer ไม่พบการดูดกลืนแสงเลยเนื่องจากตัวอย่างไม่มีสี แต่จากการศึกษาภายใต้กล้องจุลทรรศน์แบบโพราไลต์ และการศึกษาเคมีแร่ด้วยเครื่อง EPMA พบว่าองค์ประกอบแร่ในมูนสโตนมีการตอบสนองของแสงต่อแร่ ดังนั้นแร่ที่อยู่ภายในมูนโตนจึงมีความสัมพันธ์กับการเหลือบแสงโดยตรง โดยเฉพาะแร่ Orthoclase (K-feldspar) กับแร่ Albite (Na-felsdspar) ที่เกิดจากกระบวนการ exsolution จึงทำให้เกิดลักษณะที่เรียกว่า Perthite ซึ่งเมื่อแสงผ่านตัวมูนสโตนที่มีลักษณะ Perthite แล้วจึงเป็นปัจจัยหลักที่ทำให้เกิดการเหลือบแสงที่ผิวของมูนสโตนได้