อำนาจในการบังคับใช้กฎหมายของพนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน

Abstract

ในปัจจุบันพบว่า การฟอกเงินถือเป็นปัญหาอาชญากรรมทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ซึ่งเหล่าอาชญากรได้พัฒนารูปแบบการฟอกเงินให้มีความหลายและสลับซับซ้อนมากยิ่งขึ้น ทำให้ยากต่อการบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน และในการดำเนินคดีฟอกเงิน ทั้งในส่วนการดำเนินการกับทรัพย์สินที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดมูลฐานและฐานฟอกเงิน การดำเนินการทางอาญากับผู้กระทำความผิดฐานฟอกเงิน ในปัจจุบันยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร เนื่องจากลักษณะคดีมีความพิเศษแตกต่างจากคดีทั่วไปซึ่งต้องใช้ผู้ที่มีความรู้ความสามารถเฉพาะ และต้องใช้ระยะเวลาในการสืบสวนสอบสวนรวบรวมพยานหลักฐานเป็นเวลานานเพราะผู้กระทำความผิดเป็นองค์กรอาชญากรรมที่มีความรู้หรือมีฐานะในสังคม ประกอบกับพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 ให้อำนาจในการบังคับใช้กฎหมายของพนักงานเจ้าหน้าที่ในการดำเนินการกับทรัพย์สินที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดมูลฐานและฐานฟอกเงินซึ่งเป็นมาตรการในทางแพ่งเป็นหลัก แต่อำนาจในการดำเนินการกับตัวผู้กระทำความผิดในคดีอาญาส่วนใหญ่ยังคงเป็นอำนาจของตำรวจ แม้จะมีระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการประสานงานในการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542 พ.ศ.2544 ก็ยังขาดความร่วมมือระหว่างหน่วยงานเป็นเหตุให้การดำเนินคดีล่าช้า ขาดประสิทธิภาพและขาดความเป็นเอกภาพของคดีทั้งในทางแพ่งและทางอาญา นอกจากนั้น พนักงานเจ้าหน้าที่ไม่มีอำนาจในตัวเอง แต่จะมีอำนาจเมื่อได้รับมอบหมายเป็นหนังสือจากเลขาธิการ ปปง. หรือคณะกรรมการธุรกรรม เท่านั้น ซึ่งในบางกรณีทำให้การบังคับบัญชาใช้กฎหมายเกิดความล่าช้า ดังนั้น จึงควรพิจารณาแก้ไขตัวบทกฎหมายโดยให้พนักงานเจ้าหน้าที่ตามกฎหมายป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน เป็นผู้มีอำนาจในการบังคับใช้กฎหมายทั้งในส่วนการยึดทรัพย์สินที่ได้มาจากการกระทำความผิดมูลฐาน ซึ่งเป็นมาตรการในทางแพ่ง และการดำเนินคดีทางอาญา โดยให้มีอำนาจตั้งแต่การสืบสวน จับกุม การสอบสวน จนถึงการดำเนินคดีอาญาแก่ผู้กระทำผิดฐานฟอกเงิน ซึ่งเป็นมาตรการในทางอาญา โดยมีการกำหนดให้ในกรณีที่ต้องการความรวดเร็วในการบังคับใช้กฎหมายให้พนักงานงานเจ้าหน้าที่มีอำนาจบังคับใช้กฎหมายได้ทันทีโดยไม่ต้องได้รับมอบหมายเป็นหนังสือจากเลขาธิการ ปปง. หรือคณะกรรมการธุรกรรมก่อน ซึ่งจะทำให้การบังคับใช้กฎหมายเป็นไปอย่างรวดเร็ว ทันต่อการหลบเลี่ยงการจับกุมและการยักย้าย จำหน่าย จ่าย โอน ปกปิด ซ่อนเร้นทรัพย์สินที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดมูลฐานและฐานฟอกเงิน ซึ่งการแก้ไขกฎหมายดังกล่าวจะทำให้สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินมีฐานข้อมูลผู้กระทำความผิดฐานฟอกเงินอันนำไปสู่การดำเนินการทางแพ่ง ซึ่งจะทำให้กระบวนการยุติธรรมในการดำเนินคดีอาญาฐานฟอกเงินและการดำเนินการกับทรัพย์ที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ในวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ชี้ให้เห็นถึงการเพิ่มอำนาจหน้าที่ของพนักงานเจ้าหน้าที่ ปปง. ทั้งในส่วนการดำเนินการในทางแพ่งและทางอาญาในคดีฟอกเงิน อันจะทำให้การดำเนินคดีฟอกเงินมีประสิทธิภาพมากขึ้น ในขณะเดียวกันก็ได้เสนอกระบวนการในการควบคุมการบังคับใช้กฎหมายของพนักงานเจ้าหน้าที่ ปปง. ด้วยเช่นกัน ทั้งนี้เพื่อเป็นหลักประกันแก่ประชาชนว่าการบังคับใช้กฎหมายฟอกเงินจะเป็นไปโดยความบริสุทธิ์ ยุติธรรมและกระทบสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนที่รัฐธรรมนูญรับรองน้อยที่สุด สมดังเจตนารมณ์ของพระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน พ.ศ. 2542