ทางเลือกในการปรับปรุงอาคารซึ่งใช้แผงกันแดดคอนกรีตเสริมเหล็ก เป็นองค์ประกอบหลักในพื้นที่เขตการศึกษา ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรุงเทพมหานคร

Abstract

อาคารส่วนใหญ่ในพื้นที่เขตการศึกษาของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มีอายุอาคารอยู่ในช่วง 21-40 ปี ซึ่งเริ่มมีปัญหาของงานระบบประกอบอาคารที่หมดอายุการใช้งาน โดยรูปแบบหนึ่งที่นิยมคือ อาคารซึ่งใช้แผงกันแดดคอนกรีตเสริมเหล็กเป็นองค์ประกอบหลัก ซึ่งพบว่า อาคารเหล่านี้มีสภาพปัญหาที่คล้ายคลึงกันในประสิทธิภาพของเปลือกอาคาร และงานระบบในประเด็นต่างๆ การวิจัยนี้จึงมุ่งที่จะหาแนวทางการปรับปรุงกลุ่มอาคารดังกล่าว โดยพิจารณาหลักการออกแบบผสมผสานในประสิทธิภาพอาคารด้านงานระบบ โครงสร้าง แสงสว่าง คุณภาพอากาศและสภาวะสบายภายในอาคาร ทั้งนี้ได้คัดเลือกอาคารกรณีศึกษาเพื่อใช้เป็นตัวอย่างจำนวน 4 อาคารคือ อาคารเคมี 3 (SCI09) อาคารเศรษฐศาสตร์ 1 (ECO01) อาคารครุศาสตร์ 4 (EDU04) และอาคารเภสัชศาสตร์ 1 (PHA01) โดยได้สำรวจข้อมูลเบื้องต้นและวิเคราะห์ในประเด็นต่างๆ เพื่อทำความเข้าใจและได้แยกแยะปัญหาเป็น 2 กลุ่มคือ ปัญหาทั่วไปที่สามารถเสนอแนวทางแก้ไขที่เฉพาะเจาะจงได้ และปัญหาที่เสนอเป็นทางเลือกในการปรับปรุงที่เน้นในแต่ละประเด็นของการผสมผสาน เพื่อให้เป็นการแก้ปัญหาร่วมกันและไม่สร้างผลกระทบให้เกิดปัญหาในด้านอื่นตามมา สุดท้ายเป็นการสรุปภาพรวมของแต่ละอาคาร โดยได้จัดทำแบบสำหรับบันทึกและวิเคราะห์ตลอดทุกขั้นตอนของการศึกษา เพื่อให้ง่ายต่อการทำงานและได้ข้อมูลที่ครบถ้วน ซึ่งผลของการศึกษาพบว่า แนวความคิดหลักในการออกแบบอาคารเน้นการป้องกันแสงแดดทางตรงเป็นอย่างมาก และใช้การระบายอากาศธรรมชาติ แผงกันแดดจึงมีลักษณะทึบตัน ช่องเปิดน้อย ในช่วงการใช้งานมีการบำรุงรักษาต่ำ มีการเปลี่ยนมาใช้ระบบปรับอากาศในอาคารตามความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้แสงธรรมชาติและกระแสลมเข้ามาได้น้อย ทั้งยังเกิดปัญหาแสงจ้าจากความเปรียบต่างที่มากเกินไป และมีปัญหาการติดตั้งและการบำรุงรักษาท่อระบายน้ำทางดิ่ง ที่ไม่ได้ออกแบบเตรียมไว้แต่แรก รวมทั้งการระบายอากาศในอาคารไม่เพียงพอ จึงได้เสนอให้มีการรื้อเปลี่ยนแผงกันแดดคอนกรีตเสริมเหล็ก เป็นแผงอลูมิเนียมเกล็ดซึ่งมีน้ำหนักเบา ช่วยสะท้อนแสงสว่าง บดบังเครื่องปรับอากาศ ระบายอากาศได้ดี บำรุงรักษาง่าย ร่วมกับการเพิ่มช่องเปิดให้ผนังภายนอกและผนังภายใน ซึ่งค่อนข้างจะใช้งบประมาณมาก อย่างไรก็ตาม อาจปรับปรุงโดยใช้งบประมาณน้อยลงมา ได้แก่ การติดตั้งท่อระบายน้ำทางดิ่งที่เหมาะสม การบำรุงรักษาซ่อมแซมผิวอาคารและการแตกร้าว เปลี่ยนวัสดุ การตกแต่งภายในและแสงประดิษฐ์ ปรับปรุงการติดตั้งงานระบบ มาตรฐานการป้องกันอัคคีภัย เป็นต้น ซึ่งการปรับปรุงที่ดีจะต้องคำนึงถึงการผสมผสานที่ครบวงจร และอาศัยความร่วมมือจากทุกฝ่าย