การจำลองการรุกล้ำของน้ำทะเลในแอ่งน้ำบาดาลระยอง

Abstract

แอ่งน้ำบาดาลระยองเป็นแอ่งน้ำบาดาลที่อยู่ติดทะเลทางภาคตะวันออกของประเทศไทยและยังเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่เป้าหมายของเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก ซึ่งส่งผลให้ปริมาณการใช้น้ำเพิ่มสูงขึ้นในอนาคต น้ำบาดาลจึงเป็นเรื่องที่รองรับความต้องการการใช้น้ำที่เพิ่มขึ้นได้ ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินการรุกล้ำของน้ำทะเลในแอ่งน้ำบาดาลระยอง โดยใช้โปรแกรม Visual MODFLOW และ SEAWAT Engine โดยดำเนินการภายใต้สภาวะแบบไม่คงตัว แบบจำลองแบ่งออกเป็น 3 ชั้นน้ำ ซึ่งประกอบด้วย ชั้นนำที่ 1 และชั้นน้ำที่ 2 ซึ่งเป็นชั้นน้ำของตะกอนน้ำพา และตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผอยู่กับที่ ส่วนชั้นน้ำที่ 3 เป็นชั้นน้ำบาดาลหินแกรนิต และปรับเทียบกับระดับน้ำและความเข้มข้นของคลอไรด์จากบ่อสังเกตการณ์ โดยทำการปรับเทียบกับข้อมูลเดือนสิงหาคม 2554 เดือนมกราคม พ.ศ. 2555 และเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2559 และการสูบน้ำใช้ปริมาณใน พ.ศ. 2552 เท่ากับ 18.39 ล้าน ลูกบาศก์เมตร และเพิ่มขึ้นประมาณ 21.44 ล้านลูกบาศก์เมตร ใน พ.ศ. 2561 กำหนดให้ตั้งแต่ เดือนมกราคม 2562 มีการเติมน้ำลงสู่ชั้นน้ำบาดาลปีละ 90 มิลลิเมตรต่อปีและอัตราการสูบน้ำบาดาลเท่ากับ 21.44 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี ผลการสร้างแบบจำลองพบว่า น้ำบาดาลไหลจากขอบแอ่งซึ่งเป็นภูเขาสูง ลงไปยังทางน้ำเล็ก ๆ เข้าสู่อ่างเก็บน้ำคลองใหญ่ อ่างเก็บน้ำหนองปลาไหล อ่างเก็บน้ำดอกกราย และอ่างเก็บน้ำคลองบางไผ่ แล้วไหลลงสู่ทะเลผ่านแม่น้ำระยอง และคลองบางไผ่ การปรับเทียบพารามิเตอร์มีค่าสัมประสิทธิ์การซึมผ่านอยู่ในช่วง 3.148x10⁻⁸ ถึง 6.53x10⁴ เมตรต่อวินาทีและมีค่าสัมประสิทธิ์แพร่การกระจายอยู่ในช่วง 0.5 ถึง 8 เมตร ส่วนการรุกล้ำของน้ำทะเลในแอ่งน้ำบาดาลระยอง ในชั้นน้ำที่ 1 แนวการรุกล้ำของน้ำทะเลถอยลงมาประมาณ 1.3 กิโลเมตร จากตำบลตาขัน ไปยังตำบลเชิงเนิน ในช่วงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2554 ถึงเดือนมกราคม พ.ศ. 2562 และเริ่มเข้าสู่ภาวะสมดุลที่ไม่มีการเคลื่อนที่ของแนวการรุกล้ำของน้ำทะเลที่แนวการรุกล้ำเข้าไปไกลสุด 5.8 กิโลเมตร ที่ตำบลเชิงเนินในช่วงเดือนมกราคม พ.ศ. 2572 ส่วนชั้นน้ำที่ 2 และชั้นน้ำที่ 3 พบการรุกล้ำของน้ำทะเลเข้าเริ่มตั้งแต่ พ.ศ. 2554 โดยไม่มีแนวโน้มเข้าสู่ภาวะสมดุล แนวการรุกล้ำเข้าไปไกลมากสุดที่ตำบลเชิงเนิน เป็นระยะทางประมาณ 4.8 และ 5.1 กิโลเมตร ในชั้นน้ำที่ 2 และ 3 ตามลำดับ โดยพื้นที่มีความเสี่ยงอยู่บริเวณตำบลริมฝั่งน้ำระยอง บริเวณตำบลเชิงเนิน ตำบลทับมา ตำบลน้ำคอก ตำบลเนินพระ ตำบลปากน้ำ ตำบลท่าประดู่ ตำบลเพ และตำบลตะพง อำเภอเมือง จังหวัดระยอง อย่างไรก็ตามพบบางบริเวณที่ไม่สามารถปรับเทียบให้สอดคล้องกับแบบจำลองได้เนื่องจากได้รับอิทธิพลของหลุมฝังกลบขยะข้างเคียงที่ก่อให้เกิดปริมาณคลอไรด์ที่สูงกว่าปกติได้