แนวทางการพัฒนาย่านการค้าฝั่งธนบุรี : กรณีศึกษา ย่านบางแค

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์สภาพปัญหา สาเหตุ และผลกระทบตลอดจนความรุนแรงของปัญหาที่เกิดขึ้นของพื้นที่ย่านตลาดบางแคและบริเวณโดยรอบ 2) ศึกษาและวิเคราะห์แนวทางการแก้ไขปัญหาของพื้นที่เพื่อตอบสนองกิจกรรมการค้า 3) ศึกษาถึงศักยภาพ ข้อจำกัด แนวโน้มการพัฒนา และการขยายตัวกิจกรรมการค้าในพื้นที่ 4) เสนอแนวทางในการพัฒนาพื้นที่ โดยวิธีการศึกษาใช้ การสำรวจภาคสนาม การสังเกต และการสัมภาษณ์ กลุ่มตัวอย่างผู้ใช้บริการในพื้นที่ด้วยแบบสอบถามจำนวน 400 ตัวอย่าง ใช้วิธีสุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ โดยแบ่งพื้นที่ออกเป็น 3 ส่วน คือพื้นที่บริเวณศูนย์การค้าฟิวเจอร์ปาร์คบางแค พื้นที่บริเวณตลาดสด และพื้นที่บริเวณศูนย์การค้าเดอะมอลล์บางแค เพื่อทราบถึง พฤติกรรมของผู้มาใช้บริการ ปัญหา และนำมาวิเคราะห์บทบาทการค้า ด้วยทฤษฎีแหล่งกลางและกฎแรงดึงดูดของการค้าปลีก ผลการศึกษาพบว่า ย่านบางแคมีบทบาทเป็นศูนย์กลางการค้าในระดับภูมิภาคของฝั่งธนบุรี โดยมีรัศมีการให้บริการ 5.65 กม. และ มีองค์ประกอบกิจกรรมศูนย์การค้า 5 แห่ง ตลาดสด 5 แห่ง โดยสินค้าที่สร้างแรงดึงดูดทางการค้า คือ อาหารสด และการบริการยานยนต์ ประกอบกับที่ตั้งสามารถติดต่อพื้นที่โดยรอบได้อย่างสะดวกรวดเร็ว เป็นจุดเปลี่ยนถ่ายรูปแบบเดินทางทั้งทางบก ทางน้ำ มีสภาพแวดล้อมริมน้ำ มีรูปแบบสถาปัตยกรรมเรือนแถว ซึ่งเป็นย่านการค้าเก่า และราคาค่าเช่าที่ดินที่ไม่แพง จึงทำให้ย่านมีศักยภาพในการพัฒนาสูง ส่วนแนวโน้มของย่านกลับมีการเติบโตลดลง เนื่องจากการกระจุกตัวของกิจกรรมก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ การจราจรติดขัด ขาดที่จอดรถ อาคารทิ้งร้างรอการพัฒนา ทำให้การซื้อขายไม่สะดวก ผู้ซื้อ ผู้ขายจึงย้ายไปใช้บริการในย่านการค้าอื่น ทำให้การค้าในย่านบางแคได้ผลไม่คุ้มค่ากับการลงทุนจนต้องทยอยปิดตัว การค้าในย่านซบเซาและเสื่อมลง ทั้งนี้หากโครงการศูนย์คมนาคมกรุงเทพฯด้านใต้ เกิดขึ้นในอนาคต จะช่วยให้ย่านการค้าบางแค กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง เนื่องจากเกิดการพัฒนาที่ดิน แหล่งงาน และแหล่งพักอาศัยตามมา ทำให้ผู้คนเดินทางเข้ามาในพื้นที่มากขึ้นการค้าจึงมีปริมาณมากขึ้นตามไปด้วย ในการพัฒนาพื้นที่ เสนอให้ย่านบางแคเป็นศูนย์คมนาคมชานเมืองต่อเนื่องศูนย์คมนาคมกรุงเทพฯด้านใต้ และเป็นแหล่งงาน แหล่งอาศัยที่มีคุณภาพ มีแนวความคิด 1) จัดระเบียบการใช้ที่ดินให้รองรับโครงข่ายระบบขนส่งมวลชน ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตโดยวางแผนการใช้ที่ดิน โดยเฉพาะแนวเส้นทางรถไฟฟ้าและสถานีเสนอให้เป็นพื้นที่สำนักงาน และศูนย์การค้าสมัยใหม่ ส่วนบริเวณพื้นที่ตอนในเสนอให้เป็นพื้นที่พักอาศัยหนาแน่นสูง 2) ส่งเสริมพื้นที่ให้เกิดแหล่งงานและที่พักอาศัยที่สมดุล โดยพัฒนาย่านธุรกิจการค้าการบริการ ในส่วนร้านค้าเสนอให้ปรับปรุงด้านการออกแบบและการใช้อาคาร จัดกลุ่มร้านค้าตามประเภทสินค้าให้มีการดึงดูดซึ่งกัน ส่วนตลาดสดพิจารณาถึงรูปแบบที่เหมาะสมในการออกแบบ ได้แก่ ทิศทางคนเดินเท้า รูปแบบอาคาร ระบบแสงสว่าง และระบายอากาศ ส่วนบริเวณที่ต้องทำการรื้อร้างสร้างใหม่ ควรออกแบบให้มีความกลมกลืนกันทั้งในรูปแบบและความสูงของอาคาร สำหรับอาคารเดิมที่ไม่มีปัญหาด้านการใช้ประโยชน์แต่สภาพทรุดโทรม ต้องได้รับการปรับปรุง ทาสี ตกแต่งภายใน กรณีที่มีปัญหาเรื่องการใช้สอยอาคาร จะต้องพิจารณาการกำหนดรูปแบบการใช้สอยอาคารใหม่ กำหนดค่าความเข้มข้นของการใช้ที่ดิน ส่งเสริมกิจกรรมที่เหมาะสมกับพื้นที่คือ ตลาดกลางค้าส่งสินค้าเกษตร และตลาดน้ำ 3) ส่งเสริมการเดินทางด้วยระบบขนส่งมวลชนประเภทต่างๆ ให้มีความสะดวกในการเปลี่ยนถ่ายระหว่างระบบขนส่งมวลชนประเภทต่างๆ โดยจัดระบบโครงข่ายให้เชื่อมโยงกันระหว่างท่ารถโดยสาร รถไฟฟ้า ท่าเรือ จัดพื้นที่จอดรถรวม ปรับปรุงทางเดิน 4) ส่งเสริมปรับปรุงสภาพแวดล้อมของเมือง พัฒนาคุณภาพชีวิตของคนทำงานและผู้อยู่อาศัย โดยปรับปรุงฟื้นฟูสภาพแวดล้อมพื้นที่ริมน้ำ สภาพภูมิทัศน์เมืองให้สวยงาม พัฒนาให้เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ส่งเสริมให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวตลาดน้ำที่สำคัญของฝั่งธนบุรี