แนวคิดเชิงวิพากษ์ทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม-วัฒนธรรม ของนิธิ เอียวศรีวงศ์ ในมติชนสุดสัปดาห์

Abstract

การวิจัยเรื่อง “แนวคิดเชิงวิพากษ์ทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม-วัฒนธรรมของนิธิ เอียวศรีวงศ์ในมติชนสุดสัปดาห์" นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเชิงวิพากษ์ของนิธิ เอียวศรีวงศ์ ที่มีต่อประเด็นปัญหาต่างๆ ทางด้านการฟ้อง เศรษฐกิจ และสังคม-วัฒนธรรม จากบทความประจำของเขาในมติชนสุดสัปดาห์ ตั้งแต่ฉบับที่ 679 วันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ.2536 จนถึงฉบับที่ 1114 วันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2544 จำนวน 413 บท การวิจัยนเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพกึ่งวิธีวิจัยเชิงปริมาณ ใช้แนวคิดของ 5 นักคิดชั้นนำของไทยทฤษฎีเชิงบรรทัดฐานของสื่อมวลชน แนวคิดบทบาทหน้าที่ทางสังคมของสื่อมวลชน แนวคิดการสื่อสารเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชน หลักจรรยาบรรณของนักสื่อสารมวลชน และข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์และการอภิปรายเป็นแนวทางในการศึกษาวิเคราะห์ ผลการวิจัยพบว่า บทความของนิธิที่แสดงแนวคิดเชิงวิพากษ์ทางด้านสังคม-วัฒนธรรม นั้นมีปริมาณมากที่สุดถึงร้อยละ 62.47 ของจำนวนบทความทั้งหมดที่นำมาใช้ในการวิจัยนี้ โดยมีประเด็นการวิพากษ์ที่น่าสนใจเกี่ยวข้องกับระบบการศึกษา พุทธศาสนา ค่านิยม ศิลปวัฒนธรรม ฯลฯ สำหรับ บทความที่มีเนื้อหาทางด้านการฟ้องนั้นนิธิเสนอมากเป็นอันดับที่สองคิดเป็นร้อยละ 26.63 โดยมีประเด็นการวิพากษ์ที่น่าสนใจเกี่ยวข้องกับนักการเมือง ฝ่ายบริหารหรือรัฐบาล ระบบราชการไทยระบอบการเมืองการปกครองแบบประชาธิปไตยของไทย ส่วนบทความของนิธิ ที่มีจำนวนน้อยที่สุดคือบทความที่แสดงแนวคิดเชิงวิพากษ์ทางด้านเศรษฐกิจ ซึ่งมีเพียงร้อยละ 10.90 โดยมีประเด็นการวิพากษ์ที่น่าสนใจเกี่ยวข้องกับระบบทุนนิยม โดยเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวกับระบบเศรษฐกิจของไทยการท่องเที่ยวในประเทศไทย วิกฤติเศรษฐกิจในไทย ฯลฯ บทบาทที่โดดเด่นของนิธิในฐานะคอลัมนิสต์คือ การนำเสนอความคิดเห็นต่อเหตุการณ์หรือประเด็นปัญหาต่างๆ ได้อย่างเฉียบคมลึกซึ้ง อีกทั้งเนื้อหาในบทความของเขายังได้ให้ความรู้ด้านต่างๆ ที่เชื่อมโยงกันอย่างเป็นระบบแก่ผู้อ่าน ซึ่งถือว่ามีส่วนช่วยส่งเสริมการเรียนรู้นอกระบบการศึกษาแก่ผู้คนในสังคมไทย และที่สำคัญการนำเสนอบทความของนิธินั้น แสดงให้เห็นถึงสำนึกรับผิดชอบของเขาที่มีต่อสังคมได้เป็นอย่างดี