มาตรการทางกฎหมายในการป้องกันและปราบปรามการค้าอวัยวะมนุษย์เพื่อการปลูกถ่าย

Abstract

ปัญหาการค้าอวัยวะมนุษย์เพื่อการปลูกถ่ายนั้นเกิดจาก ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางการแพทย์มีการพัฒนารวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระบวนการและเทคนิคการรักษาโรคด้วยวิธีการปลูกถ่ายอวัยวะ ส่งผลให้ผู้ป่วยจำนวนมากมีความต้องการที่จะปลูกถ่ายอวัยวะ แต่ทั้งนี้ ประเด็นปัญหาหลักเกี่ยวกับเรื่องนี้ คือ จำนวนอวัยวะที่จะนำมาปลูกถ่ายให้กับผู้ป่วยมีไม่เพียงพอกับความต้องการของผู้ป่วยที่มีมากขึ้นทุกขณะ ดังนั้น จึงมีการค้าอวัยวะเกิดขึ้น ซึ่งในประเทศต่าง ๆ ได้บัญญัติกฎหมายเพื่อป้องกันและปราบปรามการค้าอวัยวะมนุษย์เพื่อการปลูกถ่าย เพื่อแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น โดยป้องกันและลงโทษผู้ที่ฝ่าฝืนกระทำการค้าอวัยวะไม่ให้เกิดขึ้น สำหรับในประเทศไทยปัจจุบันมีบทบัญญัติที่กำหนดโทษความผิดนี้เพียงมาตรฐานทางวิชาชีพที่ควบคุมการปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น ข้อบังคับของแพทย์สภาว่าด้วยการรักษาจริยธรรมแห่งวิชาชีพ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2538 เป็นต้น แต่ไม่มีบทบัญญัติใดในกฎหมายไทยที่ระบุอย่างชัดเจนว่าการค้าอวัยวะมนุษย์เป็นสิ่งที่ผิดกฎหมาย ทั้งนี้เมื่อมีปัญหาข้อเท็จจริงเกิดขึ้นก็ต้องนำบทบัญญัติของประมวลกฎหมายอาญาและประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาปรับใช้ไปก่อน จึงอาจเกิดปัญหาความไม่ชัดเจนในการตีความหรือการกำหนดโทษใด ๆ ในการศึกษาวิจัย ผู้เขียนเห็นว่า ปัจจุบันประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายใดโดยตรงที่กำหนดความผิดและลงโทษบุคคลที่กระทำความผิดดังกล่าว ดังนั้น การกำหนดมาตรการทางกฎหมายขึ้นมาโดยเฉพาะ ทั้งนี้โดยศึกษาจากกฎหมายที่ใช้บังคับได้อย่างมีประสิทธิภาพในต่างประเทศเพื่อนำมาปรับปรุง ให้สอดคล้องกับสังคม วัฒนธรรมและนำมาบัญญัติเป็นกฎหมายเพื่อใช้บังคับในประเทศไทยต่อไป