นโยบายหาเสียงแนวประชานิยมกับอำนาจทางเศรษฐกิจ : การศึกษาเชิงเศรษฐกิจการเมืองเกี่ยวกับความสำเร็จในการเลือกตั้งของพรรคไทยรักไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงเงื่อนไขหรือปัจจัยที่ส่งผลทำให้พรรคไทยรักไทย ซึ่งเป็นพรรคการเมืองใหม่มีอายุก่อตั้งไม่ถึง 3 ปี แต่กลับประสบความสำเร็จอย่างท่วมท้นในการเลือกตั้งเมื่อวันที่ 6 มกราคม พ.ศ. 2544 ผลการวิจัยพบว่า ความสำเร็จในการเลือกตั้งของพรรคไทยรักไทยมาจากปฏิสัมพันธ์ที่สอดคล้องกันระหว่างบริบทเชิงโครงสร้างในขณะนั้นกับการดำเนินกลยุทธ์ทางการเมืองของพรรคกล่าวคือ การเลือกตั้งในครั้งนี้เกิดขึ้นภายใต้บริบทเชิงโครงสร้างที่สังคมไทยยังคงตกอยู่ในสภาวะวิกฤติทางเศรษฐกิจ ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่ปี พ.ศ. 2540 บริบทเชิงโครงสร้างเช่นนี้ทำให้พรรคไทยรักไทยเลือกดำเนินกลยุทธ์ทางการเมืองแบบประชานิยม (populism) โดยใช้หลัก 3 ประสาน คือ 1. "ชู พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร หัวหน้าพรรคเป็นจุดขาย" โดยเสนอตัวให้ประชาชนเป็นว่าเป็นเพียงผู้เดียวที่มีความเหมาะสมอย่างยิ่งในการเข้ามาแก้ไขวิกฤติเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นเพราะเป็นผู้ประสบความสำเร็จในการประกอบธุรกิจการสื่อสารโทรคมนาคมจนมีชื่อเสียงติดอันดับโลก 2. "ใช้นโยบายหาเสียงแนวประชานิยมสร้างจุดเด่น" ชี้ให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งเห็นถึงความแตกต่างจากพรรคการเมืองอื่นว่านโยบายของพรรคเท่านั้นที่สามารถแก้ไขวิกฤติเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นได้ และ 3. "เน้นอดีต ส.ส. เป็นจุดเสริม" โดยพรรคเลือกอดีต ส.ส. ที่ย้ายมาจากพรรคการเมืองอื่นเป็นผู้สมัครรัรบเลือกตั้งของพรรค อดีต ส.ส. เหล่านี้ทำหน้าที่เผยแพร่ความรู้ ความสามารถของหัวหน้าพรรค และความโดดเด่นของนโยบายพรรคในพื้นที่เลือกตั้ง