รูปแบบสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ : รูปทรงและพื้นที่ว่าง

Abstract

รูปแบบสถาปัตยกรรมไทยในอดีต เกิดจาการพัฒนางานสถาปัตยกรรมไทยที่เกิดจากปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ และได้รับการพัฒนารูปแบบจนมีเอกลักษณ์ไทยที่เด่นชัด แต่ปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ในปัจจุบันได้มีการเปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านเทคโนโลยีเกี่ยวกับวัสดุและวิธีการก่อสร้างสมัยใหม่ซึ่งมีผลต่อการออกแบบรูปทรงสถาปัตยกรรมโดยตรง ทำให้สามารถเลือกใช้วัสดุใหม่ ๆ มาใช้กับงานสถาปัตยกรรมได้ตามความเหมาะสม จากการตื่นตัวในการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมให้มีลักษณะไทย ดังเห็นได้จากการจัดประกวดงานสถาปัตยกรรมไทยสมัยดีเด่น โดยมูลนิธิหม่อมเจ้าโวฒยากร วรวรรณ ร่วมกับสมาคมสถาปนิกสยามฯ เพื่อคัดเลือกงานสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ที่มีลักษณะไทย ซึ่งถือว่าเป็นอาคารที่มีคุณค่าในการศึกษาอย่างยิ่ง ทั้งยังเป็นแนวทางในการพัฒนางานสถาปัตยกรรมไทยให้ก้าวไปสู่ความเป็นเอกลักษณ์ ที่มีการพัฒนาต่อเนื่องมาจากอดีตและมีความสอดคล้องกับยุคสมัย รวมถึงเทคโนโลยีและวัสดุ จากการทำการศึกษาทฤษฎีและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นแนวทางในการศึกษารูปแบบสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ด้านรูปทรงและที่ว่างจากอาคารตัวอย่าง ซึ่งเป็นอาคารที่ได้รับรางวัลสถาปัตยกรรมดีเด่น จากสมาคมสถาปนิกสยามฯ และอีกส่วนหนึ่งเป็นอาคารซึ่งยอมรับในคุณค่าทางสถาปัตยกรรม โดยได้ทำการสำรวจลักษณะทางกายภาพ ด้านรูปทรงและที่ว่างของอาคารดังกล่าว เพื่อนำมาทำการจำลองรูปแบบด้านคอมพิวเตอร์ และใช้ผลลัพธ์ที่ได้เป็นตัวแปรในการสอบถามสำหรับการเปรียบเทียบลักษณะไทยของสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่กับสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ที่ปรับเปลี่ยนรูปแบบแล้ว ด้วยการสอบถามความคิดเห็นเรื่องความเป็นลักษณะไทยและความเหมาะสม พร้อมทั้งข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะในด้านรูปแบบสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ จากกลุ่มสถาปนิกและกลุ่มบุคคลทั่วไป จำนวนกลุ่มละ 150 คน ผลจาการวิจัยที่ได้ทำให้ทราบถึงลักษณะไทยสมัยใหม่ที่เด่นชัด โดยมีแนวทางการพัฒนาความเป็นลักษณะไทยสำหรับงานสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ ด้านรูปทรงและที่ว่าง เช่น การมียอดอาคารมีความเป็นลักษณะไทย หรือการช้อนชั้นของหลังคาแสดงความเป็นลักษณะไทย เป็นต้น ซึ่งทั้งกลุ่มสถาปนิกและบุคคลทั่วไปสามารถรับรู้และเข้าใจถึงความเป็นลักษณะไทยในงานสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ ที่มีความสอดคล้องกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องในการออกแบบให้มีลักษณะไทยสมัยใหม่ อันได้แก่ ปัจจัยในด้านความต่อเนื่องจากรูปแบบสถาปัตยกรรมในอดีต การนำลักษณะไทยมาออกแบบสภาพแวดล้อม เพื่อสนองประโยชน์ใช้สอยสมัยใหม่ วัสดุและเทคโนโลยี และยังพบว่าลักษณะไทยบางประการ รวมไปถึงแนวทางการพัฒนาสถาปัตยกรรมไทยสมัยใหม่ บางประเด็นมีความเห็นที่ต่างกันระหว่างกลุ่มสถาปนิกและบุคคลทั่วไป เป็นผลมาจากเรียนรู้และประสบการณ์ทางสถาปัตยกรรมที่แตกต่างกัน เพราะกลุ่มสถาปนิกได้รับการศึกษาและประกอบวิชาชีพที่เกี่ยวกับสถาปัตยกรรมมากกว่ากลุ่มบุคคลทั่วไป ทั้งนี้ ย่อมแสดงให้เห็นว่าสถาปนิกผู้ออกแบบควรตระหนักถึง ความคิดเห็นของกลุ่มบุคคลทั่วไปที่มีต่อลักษณะไทยในงานสถาปัตยกรรมในกระบวนการออกแบบต่อไปในอนาคต