การจัดการน้ำเสียของเมืองท่องเที่ยว : กรณีศึกษาเมืองพัทยา

Abstract

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1)เพื่อศึกษาการขยายตัวของเมืองพัทยา ที่มีความสัมพันธ์ต่อปัญหาน้ำเสียและการจัดการปัญหาน้ำเสียในพื้นที่ 2)เพื่อประเมินวิธีการ วิเคราะห์ปัญหาและปัจจัยที่มีผลในการจัดการ และควบคุมการแพร่กระจายของน้ำเสียในพื้นที่ 3)เพื่อเสนอแนะแนวทางในการกำหนดมาตรการ เพื่อการจัดการน้ำเสียในเขตเมืองพัทยาด้วยวิธีการทางผังเมือง โดยการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ การวิเคราะห์จะเน้นข้อมูลปฐมภูมิโดยการสำรวจภาคสนาม และการออกแบบสอบถามความคิดเห็นของชุมชนเมืองพัทยา บริเวณชุมชนนาเกลือ ชุมชนพัทยาและจอมเทียน ด้วยวิธการสุ่มกลุ่มตัวอย่างจำนวน 293 ตัวอย่าง จากการศึกษาพบว่า การขยายตัวทางด้านการท่องเที่ยวส่งผลให้มีการเพิ่มขึ้นของประชากรผู้ใช้น้ำ และกิจกรรมขึ้งเป็นแหล่งกำเนิดน้ำเสียในพื้นที่ โดยเฉพาะกิจกรรมท่องเที่ยว โดยพบว่าแหล่งกำเนิดน้ำเสียของเมืองพัทยามาจากกิจกรรมท่องเที่ยว ซึ่งมีความหนาแน่นสูงมากบริเวณหาดพัทยาใต้ โดยพบว่า โรงแรมเป็นกิจกรรมที่ก่อให้เกิดปัญหาน้ำเสียในพื้นที่ เนื่องจากมีอัตราการผลิตน้ำเสียจากอาคารในปริมาณและค่าความสกปรกในรูปบีโอดีสูงที่สุด (1,061 ลิตรต่อวันต่อห้อง และ123 กรัมต่อวันต่อห้อง) นอกจากนี้การเติบโตของ นักท่องเที่ยว ซึ่งมีอัตราการผลิตน้ำเสียมากกว่าประชากรถึง 3 เท่า ยังเป็นสาเหตุหลักของปัญหาน้ำเสียในพื้นที่ โดยจากการคาดการณ์จำนวนประชากรผู้ใช้น้ำในอนาคต พบว่า เมืองพัทยายังคงมีแนวโน้มของน้ำเสียที่มาจากการท่องเที่ยวเป็นหลัก จากการศึกษาพบว่าปัญหาน้ำเสียที่เกิดขึ้นมีผลกระทบต่อเศรษฐกิจการท่องเที่ยวมากที่สุด รองลงมาคือ ผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมธรรมชาติ และสุขภาพอนามัยของชุมชนที่ต้องใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ำ จากการศึกษาด้านการจัดการน้ำเสียของเมืองพัทยาพบว่า ระบบบำบัดน้ำเสียที่มีอยู่สามารถรองรับน้ำเสียได้เพียง 33,000 ลบ.ม. ต่อวัน ซึ่งคิดเป็น 58% ของปริมาณน้ำเสียที่เกิดขึ้นทั้งหมดเท่านั้น โดยระบบบำบัดน้ำเสียบริเวณหาดพัทยา ซึ่งเป็นย่านการท่องเที่ยวหนาแน่นสูง มีขีดความสามารถในการรองรับน้ำเสียได้เพียง 13,000 ลบ.ม. ต่อวัน เท่านั้น สำหรับบริเวณนาเกลือซึ่งเป็นย่านชุมชนหนาแน่น ยังไม่มีระบบบำบัดน้ำเสียรวมในพื้นที่ จึงทำให้คุณภาพน้ำบริเวณนี้มีความเสื่อมโทรมมากที่สุด จากการสำรวจความคิดเห็นของชุมชนในพื้นที่มีความเห็นว่าควรมีการตรวจสอบและดูแลประสิทธิภาพของระบบบำบัดน้ำเสียที่มีอยู่อย่างสม่ำเสมอ รวมทั้งควรมีการเพิ่มระบบบำบัดน้ำเสียในพื้นที่ เพื่อให้บริการชุมชนอย่างทั่วถึง นอกจากนี้ยังมีความเห็นว่าการจัดการน้ำเสียของเมืองพัทยามีความล่าช้า และขาดการติดตามตรวจสอบผลการดำเนินงาน รวมทั้งขาดความเข้มงวดของเจ้าหน้าที่ในการควบคุมให้เป็นไปตามข้องบังคับ โดยมีการเลือกปฏิบัติและไม่เคร่งครัดในการบังคับใช้กฎหมายต่าง ๆ ที่มีอยู่อย่างเข้มงวดกวดขัน จึงส่งผลให้มีการปล่อยน้ำเสียโดยไม่มีการบำบัด และมีการระบายน้ำทิ้งที่ไม่ได้มาตรฐานลงสู่แหล่งน้ำนอกจากนี้การขาดแคลนบุคลากรและงบประมาณของเมืองพัทยา ความไม่สอดคล้องกันระหว่างมาตรการ ทางสิ่งแวดล้อม ซึ่งเน้นหนักในด้านการควบคุมปัญหาน้ำเสียให้ลดน้อยลง และมาตรการทางผังเมืองขึ้งเน้นหนักในการส่งเสริมการเติบโตของเมืองพัทยา รวมทั้งการขาดจิตสำนึกของชุมชนในการอนุรักษ์แหล่งน้ำมากกว่าผลประโยชน์ไนทางเศรษฐกิจ มีผลทำให้การจัดการน้ำเสียไม่บรรลุเป้าหมายและเป็นปัญหาต่อเนื่องในพื้นที่ ดังนั้น การจัดการปัญหาน้ำเสียของเมืองพัทยา จึงจำเป็นจะต้องมีการปรับปรุงและเพิ่มประสิทธิภาพในการบริหารงานขององค์กรท้องถิ่นให้มีความเข้มแข็ง ตลอดจนปรันปรุงแนวทางในการบังคับใช้ข้อบังคับที่มีอยู่ ให้มีความสอดคล้องกับการพัฒนาเมืองในอนาคต