ขบวนการเคลื่อนไหวของชาวนาชาวไร่เพื่อสิทธิในที่ดินทำกิน : การศึกษาสภาพรวมและกรณีกลุ่มป่าดงลาน

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นการศึกษาขบวนการเคลื่อนไหวของชาวนาชาวไร่ผู้ได้รับผลกระทบ จากการพัฒนาที่ไม่สมดุลและการแย่งชิงทรัพยากรจากชุมชนโดยโครงการ คจก. ของรัฐ การเคลื่อนไหวจึงเป็นการคัดค้านตอบโต้นโยบายการพัฒนาของรัฐ การศึกษาได้นำเสนอภาพรวมของขบวนการเคลื่อนไหวและกรณีกลุ่มป่าดงลาน โดยได้นำเสนอแนวคิดและทฤษฎีการเคลื่อนไหวทางสังคมโดยเน้นไปที่การเคลื่อนไหวของชาวนาชาวไร่ กระบวนการสร้างความเข้มแข็งของภาคประชาชน และการสะสมความรู้และการแพร่กระจายกิจกรรมทางการเมืองภาคประชาชน จากการศึกษาพบว่าการจัดองค์กรและผลของการเคลื่อนไหวได้มีพัฒนาการมาเป็นลำดับ โดยมีลักษณะดังนี้ ก.)การจัดโครงสร้างองค์กรแบบลำดับชั้นมาเป็นโครงสร้างแนวราบที่ส่งเสริมให้เกิดประชาธิปไตยในองค์กร ข.)จากการเรียกร้องที่ตั้งอยู่บนผลประโยชน์ส่วนตนไปสู่การเรียกร้องที่ครอบคลุมถึงผลประโยชน์ของสังคมในวงกว้างดังเช่นการร่วมเรียกร้องให้เกิดการปฏิรูปทางการเมือง ค.)การสื่อสารระหว่างกันภายในองค์กร และส่งเสริมการถ่ายทอดประสบการณ์การเคลื่อนไหวทางการเมือง ภาคประชาชนให้กับสมาชิกที่เข้าร่วมทำให้เกิดความตระหนักในสิทธิ ศักยภาพของตนเอง และเกิดจิตสำนึกในการรวมหมู่ การที่ชาวบ้านได้เข้าร่วมขบวนการเคลื่อนไหวดังกล่าว ได้ก่อให้เกิดกระบวนการสะสมความรู้ทางการเมือง เช่นสามารถมองปัญหาอย่างมีเหตุมีผล มีความสามารถในการจัดองค์กรการเคลื่อนไหว การจัดทำข้อมูลและร่วมเจรจาในทุกระดับ ตลอดจนสามารถถ่ายทอดประสบการณ์เหล่านี้ให้แก่กลุ่มชาวบ้านผู้ประสบปัญหาจากโครงการพัฒนาของรัฐในพื้นที่อื่น ๆ ทำให้เกิดการแพร่กระจายความรู้ทางการเมืองออกไปในวงกว้างส่งผลให้เกิดเครือข่ายชาวบ้านที่มีความเข้มแข็งมากขึ้น กระบวนการเหล่านี้ ย่อมนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงอำนาจระหว่างรัฐกับประชาชนให้ลดความเลื่อมล้ำลงได้