ขอบเขตของภยันตรายที่จะนำไปสู่การใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตาย : ศึกษาเฉพาะกรณีวิสามัญฆาตกรรม

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาถึงกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการใช้กำลังของเจ้าพนักงานตำรวจในประเทศไทยกรณีวิสามัญฆาตกรรม โดยศึกษาเปรียบเทียบหลักกฎหมายประเทศสหรัฐอเมริกาเรื่องการใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายเพื่อวิเคราะห์บทบัญญัติทางกฎหมาย การให้อำนาจ และการลงโทษเจ้าพนักงานตำรวจที่ใช้กำลังโดยมิชอบ ทั้งนี้โดยคำนึงถึงประสิทธิภาพในการปราบปรามอาชญากรรมการคุ้มครองสิทธิของประชาชน และความปลอดภัยในชีวิตเจ้าพนักงานตำรวจขณะปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายในเวลาเดียวกัน จากการศึกษาพบว่าประเทศไทยยังไม่มีบทบัญญัติไว้เฉพาะในเรื่องการใช้กำลังในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงานตำรวจ การจับตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 83 ก็ไม่ได้กำหนดหลักเกณฑ์การใช้กำลังอย่างชัดแจ้ง อีกทั้งประมวลระเบียบการตำรวจเกี่ยวยับคดีเรื่องการจับแม้จะมี แนวทางที่ชัดเจนแต่ก็ไม่มีสภาพบังคับเป็นกฎหมาย จึงทำให้ไม่มีหลักเกณฑ์ที่แน่นอนในการพิจารณากรณีวิสามัญฆาตกรรมเว้นแต่การปรับบทกฎหมายเรื่องการป้องยันตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 68 ซึ่ง เป็นหลักการป้องกันของประชาชนโดยทั่วไปไม่ใช่ของเจ้าพนักงานที่ต้องเลี่ยงภัยขณะปฏิบัติหน้าที่ แตกต่างจากหลักการใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายประเทศสหรัฐอเมริกาที่บัญญัติเป็นกฎหมายมลรัฐและนโยบายหน่วยงานที่สัมพันธ์กับการบังคับใช้กฎหมาย โดยกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการการลงโทษ และการให้อำนาจดำเนินการตามวัตถุประสงค์ของกฎหมายในการปราบปรามอาชญากรรม เป็นการกำหนดรายละเอียดแยกต่างหาก จากหลักการป้องกันตัวของประชาชนทั่วไป ผลที่ได้จากการศึกษาคือประเทศไทยควรมีบทบัญญัติทางกฎหมายเรื่องการใช้กำลังขั้นรุนแรงถึงตายที่ชัดเจนแน่นอน โดยเทียบจากแนวทางการบัญญัติกฎหมายและการดำเนินการต่าง ๆ ของประเทศสหรัฐอเมริกา ทั้งนี้เพี่อให้เกิดความโปร่งใสในการปฏิบัติหน้าที่ตามกฎหมายและเกิดประสิทธิภาพในการปราบปรามอาชญากรรมอย่างแท้จริงโดยคำนึงถึงความปลอดภัยในชีวิตของเจ้าพนักงานตำรวจและ ประชาชนเป็นสำคัญ