ปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้ออำนวย และภาวะผู้นำของหัวหน้ากลุ่มงานการพยาบาลดีเด่น โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป สังกัดกระทรวงสาธารณสุข

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยนำด้านครอบครัว สถานศึกษา สถานที่ทำงาน ปัจจัยเอื้ออำนวยในการขึ้นสู่ตำแหน่ง และภาวะผู้นำของหัวหน้ากลุ่มงานการพยาบาล โรงพยาบาลศูนย์ และโรงพยาบาลทั่วไป สังกัดกระทรวงสาธารโนสุข โดยวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาในกรณีศึกษา จำนวน 5 ราย โดยคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงจากหัวหน้ากลุ่มงานการพยาบาล ที่ได้รับการยอมรับจากบุคคล และองค์การวิชาชีพ ว่าเป็นหัวหน้ากลุ่มงานการพยาบาลดีเด่น ใช้เวลาในการศึกษากรณีศึกษาละ 1 เดีอน รวม 5 เดือน เครื่องมือที่ใช้ได้แก่แบบการสังเกต แบบวิเคราะห์เอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลแบบอุปนัย และนำเสนอข้อมูลในรูปการบรรยาย ผลการวิจัยพบว่า 1) ปัจจัยน่าที่มีผลต่อการพัฒนาภาวะผู้นำของหัวหน้ากลุ่มงานการพยาบาล คือ ครอบครัว สถานศึกษา และสถานที่ทำงาน ปัจจัยนำในครอบครัว ได้แก่ ความยากจนและการกำพร้าบิดาเมื่อเยาวัยทำให้ต้องรับผิดชอบทำงานหนักตั้งแต่วัยเด็กรักและชื่นชอบมารดาและรับคุณลักษณะของมารดาไว้เป็นของตน ได้รับการปลูกฝังให้มีความเชื่อถือศรัทธาในศาสนาและความซื่อสัตย์ รักการอ่าน และมีพฤติกรรมเป็นผู้นำหรือผู้จัดการในกลุ่มเพื่อน ปัจจัยนำในสถานศึกษา ได้แก่ การมีผลการเรียนดี มีประสบการณ์เป็นผู้นำ ชอบเล่นกีฬา ชอบทำกิจกรรม และมีครูที่ชื่นชอบเป็นแม่แบบ และปัจจัยนำในสถานที่ทำงาน ได้แก่ ลักษณะการทำงานที่ตื่นตัว ใช้ไหวพริบการตัดสินใจสูง มีเพื่อนร่วมงานที่ดี และมีผู้บังคับบัญชาที่ชื่นชอบเป็นแบบอย่างในการทำงาน 2) ปัจจัยเอื้ออำนวยในการขึ้นสู่ตำแหน่งพบว่าปัจจัยที่สำคัญ ได้แก่ การก้าวหน้าในตำแหน่งตามบันไดอาชีพ การได้รับโอกาสทำงานบริหาร และมีความพึงพอใจในบทบาทการเป็นผู้บริหาร มีแม่แบบที่ดี การได้ศึกษาอบรมเพิ่มเติม อายุงาน คุณลักษณะส่วนบุคคลที่เหมาะสม การสนับสนุนจากครอบครัว และการส่งเสริมจากผู้บังคับบัญชาระดับสูงในการขึ้นสู่ตำแหน่ง 3) ด้านการใช้ภาวะผู้นำ พบว่า ภาวะผู้นำของหัวหน้ากลุ่มงานการพยาบาล ได้แก่ วิสัยทัศน์ บารมี การสร้างแรงบันดาลใจ การเสริมแรงทางบวกอย่างเหมาะสม การเสริมแรงทางลบอย่างเหมาะสม การเป็นผู้มีความรู้ความสามารถสูง การประพฤติเป็นแบบอย่างที่ดี การสร้างเครือข่าย และการให้การสนับสนุนแก่ผู้ใต้บังคับบัญชาทุกระดับ