การศึกษาอนุกรมวิธานและการแพร่กระจายของแอมฟิอ๊อกซัสบางชนิดตามชายฝั่งทะเลของประเทศไทยด้านมหาสมุทรอินเดีย

Abstract

รายงานฉบับนี้แสดงผลการศึกษาทางด้านอนุกรมวิธานและการแพร่กระตายของสัตว์จำพวก Amphioxus ที่ได้จากการร่วมมือในการสำรวจระหว่างไทย-เดนมาร์ค ครั้งที่ 5 (the 5th Thai-Danish Expedition) ระหว่างเดือนมกราคม – มีนาคม 2509 ทางฝั่งทะเลของไทยด้านมหาสมุทรอินเดียสัตว์ตัวอย่างได้จากการสำรวจตัวอย่างดิน 182 สถานีโดยใช้เครื่องตักดินสมธิแมคอินไทร์ (Smith Mc-Intyre) ซึ่งตักดินได้ในเนื้อที่ 0.1 ตารางเมตรเพียง 89 สถานีเท่านั้นนอกนั้นได้ใช้เครื่องมืออย่างอื่นแต่ในบางแหล่งใช้ “Muus Trap” ด้วย เพื่อที่จะจับสัตว์ตัวอย่างที่มีขนาดเล็ก (Meiofauna) นำสัตว์ตัวอย่างที่รวบรวมได้มาดองในแอลกอฮอล์ 70% ได้ใช้ข้อมูลทางนิเวศน์วิทยาต่างๆ เช่นอุณหภูมิ ความเค็มของน้ำทะเล ปริมาณของอ๊อกซิเจนในน้ำ กระแสน้ำ และส่วนประกอบของดินตะกอนมาพิจารณาด้วยเพื่อจะหาขอบเขตและสาเหตุของการแพร่กระจายนี้การศึกษานี้ได้พบ Amphioxus 3 species คือ Branchiostoma belcheri Gray, Branchiostoma malayana Webb และEpigonichthys cultellus Peters จากตัวอย่างดินใน 14 สถานีเท่านั้น จากผลของการเปรียบเทียบ Amphioxus ที่ฝั่งมหาสมุทรอินเดียกับในอ่าวไทยโดยเทียบกับผลงานของ Piyakarnchana & Vajropala (1961) พบว่าประชากรของ Amphioxus ของทั้ง 2 แห่งแตกต่างกันเพียงขนาดและความยาวของลำตัวเท่านั้นส่วนสภาวะแวดล้อมอื่นๆ เช่นความเค็มและอุณหภูมินั้นต่างกันน้อยมาก จากผลของการศึกษาสรุปได้ว่าส่วนประกอบของดินตะกอนและทิศทางของกระแสน้ำในทะเลอันดามันและชายฝั่งของประเทศไทยเป็นมูลเหตุสำคัญที่จำกัดการแพร่กระตายของสัตว์ตัวอย่าง 3 species นี้นั่นคือ Amphioxus จะพบแต่ทางด้านเหนือของบริเวณที่ทำการศึกษาสัตว์ตัวอย่างทั้ง 3 species นี้ชอบชนิดของดินตะกอนแตกต่างกันออกไปเช่น B. malayana และ E. cultellus พบอยู่ด้วยกันในโคลนปนทรายซึ่งอาจมีเปลือกหอยปนอยู่หรือไม่ก็ได้อย่างไรก็ตามในการศึกษานี้นับว่าเป็นครั้งแรกที่พบ B. malayana ในมหาสมุทรอินเดีย อนึ่งในการศึกษาครั้งนี้ได้สังเกตเห็น Eye spot ของ E. cultellus ซึ่งเป็นรงกวัตถุอยู่บนด้านหลังของ Notochord ที่ตอนต้นๆ ของ myotme อันแรกสุดและอยู่ใต้ช่องครีบหลังช่องที่2หรือ3