รูปแบบนวัตกรรมระบบการจัดการการประเมินผลการดำเนินการสำหรับสถาบันอุดมศึกษาของรัฐในประเทศไทย

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาทบทวนปัจจัยที่ส่งผลต่อการประเมินผลการดำเนินการในสถาบันอุดมศึกษาของรัฐในประเทศไทย 2) พัฒนาตัวแบบนวัตกรรมระบบการจัดการการประเมินผลการดำเนินการ 3) พัฒนาต้นแบบระบบสนับสนุนด้านข้อมูลเพื่อใช้ในการประเมินผลการดำเนินการ และ 4) ศึกษาการนำตัวแบบนวัตกรรมระบบประเมินผลการดำเนินการที่ได้พัฒนาขึ้นไปใช้ประโยชน์เชิงปฏิบัติ โดยการวิจัยแบบผสานวิธี การศึกษาเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกและการศึกษาข้อมูลเชิงปริมาณด้วยการวิเคราะห์ทางสถิติ

การศึกษาเริ่มด้วยการสัมภาษณ์เจาะลึกกลุ่มตัวอย่างรวมทั้งสิ้น 21 ตัวอย่าง ซึ่งเป็นผู้บริหารและผู้เชี่ยวชาญของมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐ สถาบันอุดมศึกษาของรัฐ และสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา โดยใช้เกณฑ์ในการแบ่งกลุ่มตัวอย่างออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มที่ 1 คือ สถาบันอุดมศึกษาที่มีผลการดำเนินงานดีเยี่ยมและได้รับการจัดอันดับในระดับโลก กลุ่มที่ 2 คือ สถาบันอุดมศึกษาที่มีผลการดำเนินงานในระดับชาติ ผลที่ได้จากการสัมภาษณ์เชิงลึกนี้ได้นำไปสังเคราะห์และคัดเลือกปัจจัยที่ส่งผลต่อการประเมินผลการดำเนินการ ซึ่งจะนำไปวิเคราะห์เชิงปริมาณในลำดับถัดไป การศึกษาเชิงปริมาณได้ใช้แบบสอบถามที่ส่งไปทั่วทุกภูมิภาคของประเทศไทยเพื่อเป็นภาพสะท้อนของสถาบันอุดมศึกษาของรัฐในประเทศไทย รวมทั้งสิ้น 430 ตัวอย่าง แล้วใช้การวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้าง (SEM) เพื่อตรวจสอบระดับอิทธิพลของปัจจัยต่าง ๆ ที่มีต่อการประเมินผลการดำเนินการของสถาบันการศึกษา ผลการวิเคราะห์แสดงว่าหากสถาบันอุดมศึกษามีความประสงค์ให้มีผลการดำเนินงานที่ดีเยี่ยม การให้ความสำคัญและการลงมือปฎิบัติเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในด้านที่เกี่ยวข้องกับบุคลากร และนวัตกรรม เป็นปัจจัยสำคัญแห่งความสำเร็จ อนึ่ง ในการดำเนินงานที่แท้จริงนั้น ผู้บริหารสถาบันอุดมศึกษานั้นไม่มีอิทธิพลโดยตรงต่อการบริหารจัดการองค์ประกอบภายในองค์กร อันประกอบด้วย ด้านการจัดการสารสนเทศ ด้านการดำเนินงาน ด้านลูกค้า และด้านนวัตกรรม แต่จะมีอิทธิพลผ่านการจัดวางยุทธศาสตร์ขององค์กรเป็นหลัก ด้วยการกำหนดทิศทางของมหาวิทยาลัยให้เหมาะสม ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเนื่องไปยังผลงานในการบริหารจัดการภายในทุกด้านอีกทอดหนึ่ง โดยทั้งการบริหารจัดการภายใน และ ความสามารถภายนอกองค์กรจะส่งผลร่วมกันต่อผลดำเนินงานโดยรวมของสถาบันอุดมศึกษา การพัฒนาโปรแกรมระบบการประเมินผลและระบบการสนับสนุนข้อมูลนั้นใช้ระบบฐานข้อมูลแบบ MySQL ในการจัดการข้อมูล นอกจากนี้ในส่วนติดต่อผู้ใช้งาน มีการใช้งาน jQuery และ CSS (Cascading Style Sheets) เพื่อให้ระบบน่าใช้และใช้งานง่าย และมีกลไกที่ทำการรวมข้อมูลแบบลำดับชั้น โดยอาศัยการออกแบบฐานข้อมูลที่มีการเชื่อมโยงกันระหว่างตารางฐานข้อมูล ในการทดสอบระบบสนับสนุนข้อมูลนี้ การศึกษาได้นำไปใช้ประเมินสถานศึกษาตัวอย่างจำนวน 3 แห่ง รวมทั้งสิ้น 48 ตัวอย่าง โดยทำการประเมินตามตัวแบบระบบการประเมินผลการดำเนินการที่ได้พัฒนาขึ้น ผลการตรวจสอบชี้ให้เห็นว่าตัวแบบการประเมินผลการดำเนินการของสถาบันอุดมศึกษาของรัฐให้ผลการประเมินที่มีความน่าเชื่อถือ นอกจากนี้ กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความพึงพอใจในการทำงานของระบบสนับสนุนข้อมูลโดยรวมในระดับสูง และแสดงความต้องการที่จะนำตัวแบบระบบประเมินผลการดำเนินการและระบบสนับสนุนข้อมูลไปใช้จริงในทางปฏิบัติ นอกจากนี้ การศึกษายังได้วิเคราะห์ความเป็นไปได้เชิงพาณิชย์ของโปรแกรมระบบสนับสนุนข้อมูลการประเมิน ด้วยเทคนิค business canvas รวมถึงความเป็นไปได้ด้านการดำเนินการและด้านการเงินอีกด้วย