การวิเคราะห์รูปแบบการดำเนินงานของโครงการจัดการขยะมูลฝอยและบำบัดน้ำเสียชุมชน

Abstract

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารูปแบบ วิธีการดำเนินงาน และพัฒนาแนวทางการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพของโครงการจัดการขยะมูลฝอยและโครงการบำบัดน้ำเสียที่อยู่ในความรับผิดชอบขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นของประเทศไทย โดยอาศัยวิธีการเปรียบเทียบกระบวนการดำเนินงาน (Benchmarking)ของโครงการต่างๆตามปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อความสำเร็จของโครงการ (Critical Success Factor, CSF)ที่กำหนดขึ้นเพื่อหาโครงการที่มีการดำเนินงานที่ดีที่สุดในแต่ละด้าน นำมารวบรวมเข้าด้วยกัน จากนั้นนำผลการวิจัยที่ได้ไปสอบถามความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญในแต่ละด้านเพื่อตรวจสอบความถูกต้องของผลการวิจัย ผลการวิเคราะห์โครงการกำจัดขยะมูลฝอยสามารถแบ่งได้เป็น 2 ส่วน คือ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานและแนวทางในการดำเนินงาน สำหรับการเปรียบเทียบด้านค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน พบว่าค่าใช้จ่ายด้านบุคลากรและค่าใช้จ่ายของดินสำหรับการฝังกลบมีสัดส่วนสูงเมื่อเทียบกับค่าใช้จ่ายรวมในการดำเนินงานโครงการ โดยค่าใช้จ่ายของดินสำหรับฝังกลบในโครงการที่มีการจัดซื้อดินอยุ่ในช่วงระหว่าง 9-71% ของค่าใช้จ่ายทั้งหมด ดังนั้น การเลือกที่ตั้งของโครงการควรคำนึงถึงการจัดหาดินสำหรับใช้ในโครงการด้วย สำหรับแนวทางในการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพ พบว่าการดำเนินงานของโครงการกำจัดขยะมูลฝอยที่มีปริมาณขยะเข้าสู่โครงการไม่เกิน 45 ตันต่อวัน ควรประกอบด้วยบุคลากรประจำโครงการ 4 ตำแหน่ง โดยเป็นหัวหน้าสถานี 1 ตำแหน่ง มีหน้าที่รับผิดชอบในส่วนงานบริหารโครงการ พนักงานประจำเครื่องจักรสำหรับทำการฝังกลบ 2 ตำแหน่ง มีหน้าที่ในการทำการฝังกลบขยะมูลฝอย ซ่อมแซมและบำรุงรักษาเครื่องจักร และงานปรับภูมิทัศน์ และพนักงานประจำเครื่องชั่งอีก 1 ตำแหน่ง มีหน้าที่ในงานบันทึกข้อมูลด้านปริมาณขยะมูลฝอยที่เข้าสู่โครงการ นอกจากนี้ยังมีส่วนงานอื่นๆที่ต้องอาศัยการสนับสนุนบุคลากรจากฝ่ายงานอื่นๆ ได้แก่งานธุรการและการเงิน งานซ่อมแซมเครื่องจักร และงานวิเคราะห์คุณภาพน้ำชะมูลฝอยในด้านการปฏิบัติงานควรทำการบดอัดและฝังกลบทีเดียว เนื่องจากเครื่องจักรสามารถทำงานได้ต่อเนื่อง ซึ่งช่วยประหยัดค่าน้ำมันและค่าซ่อมแซมและบำรุงรักษาเครื่องจักร ในส่วนโครงการบำบัดน้ำเสียสามารถสรุปได้ว่า การที่ปริมาณน้ำที่เข้าสู่โครงการต่ำกว่าปริมาณน้ำที่คาดการณ์ไว้ส่งผลกระทบอย่างมากต่อค่าใช้จ่ายต่อหน่วยในการดำเนินงานของโครงการที่สูงขึ้นโดยเฉพาะด้านบุคลากร และด้านการปฏิบัติการของเครื่องจักร นอกจากนี้ แม้ว่าโครงการประเภท Aerated Lagoon มีค่าใช้จ่ายด้านพลังงานไฟฟ้าที่สูงกว่าเนื่องจากต้องมีการใช้ไฟฟ้าเพื่อใช้งานเครื่องเติมอากาศ แต่การบำบัดด้วยระบบ stabilization pond หลายโครงการจำเป็นต้องใช้สารเคมีในการบำบัดน้ำเสียบ้างเพื่อให้น้ำที่ออกมามีค่าตามที่กฎหมายกำหนด เพราะคุณภาพของน้ำเสียที่เข้าสู่โครงการต่ำและประสิทธิภาพในการบำบัดน้ำเสียของระบบ Stabilization pond ไม่สามารถบำบัดน้ำเสียให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนดได้ จึงทำให้ค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานของโครงการประเภท Aerated Lagoon และ stabilization pond มีความใกล้เคียงกัน