ความชุกของเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไรที่ดื้อยาหลายชนิดแบบปฐมภูมิในประเทศไทย

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อที่จะศึกษาความชุกของการดื้อยาหลายชนิดแบบปฐมภูมิของ เชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไรในประเทศไทย และประเมินปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการดื้อยา ระเบียบวิธีวิจัย: ผู้ป่วยที่มาด้วยอาการปวดท้องและเข้ารับการตรวจวินิจฉัยด้วยการส่องกล้อง ระบบทางเดินอาหารส่วนบน ที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ได้รับคัดเลือกเข้าร่วมในการศึกษานี้ ระยะเวลาที่ทำการศึกษา ระหว่างมิถุนายน พ.ศ. 2544 ถึง ธันวาคม พ.ศ. 2545 การเพาะเชื้อ และทดสอบความไวของเชื้อต่อยาปฏิชีวนะ โดยใช้ Epsilometer test (E-test) โดย ระดับที่ถือว่าดื้อยาคือ amoxicillin > 0.5 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร clarithromycin > 1.0 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร metronidazole >8 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร และ tetracycline > 4 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ผลการวิจัย: ผู้ป่วยจำนวน 560 คนตรวจพบเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไรจากวิธี rapid urease test ให้ผลบวก 315 ราย (56.25%) สามารถเพาะเชื้อขึ้น 172 ราย หลังจากนั้นนำไปวาง E-test สำหรับยาปฏิชีวนะได้ครบทั้ง 4 ชนิด 79 ราย ผลการศึกษาพบว่า ความชุกของการดื้อยาเป็นดังนี้ amoxicillin 13.9% (11/79), clarithromycin 19.0% (15/79), metronidazole 30.4% (24/79), tetracycline 5.1% (4/79), และดื้อยาหลายชนิด (2 ชนิดขึ้นไป) 16.5% (13/79) อย่างไรก็ตามไม่พบว่ากลุ่มอายุ เพศ หรือลักษณะที่พบจากการส่องกล้อง มีความสัมพันธ์กับการดื้อยาของเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไร (p>0.05) สรุป: อัตราการดื้อยาปฏิชีวนะหลายชนิดของเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไรในประเทศไทย ค่อนข้างสูง และอาจมีผลต่อการรักษาเพื่อกำจัดเชื้อชนิดนี้ อย่างไรก็ตามไม่สามารถหาปัจจัยที่มีความเกี่ยวข้องต่อการดื้อยาได้ ดังนั้นจึงควรจะศึกษาต่อไป เพื่อเก็บข้อมูลให้มากกกว่านี้ ในการยืนยันผลที่ได้จากการศึกษา