การจำแนกกลุ่มจังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ด้วยวิธีวิเคราะห์ตัวประกอบ

Abstract

ในการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม จำเป็นต้องมีการกำหนดพื้นที่เพื่อเป็นขอบเขตในการกำหนดเป้าหมายของการพัฒนา การจำแนกพื้นที่และทราบถึงปัจจัยที่สำคัญในพื้นที่จึงมีความสำคัญต่อการวางแผนมาก การวิจัยนี้ ใช้วิธีวิเคราะห์ตัวประกอบของตัวแปรที่ใช้วัดความสำคัญรายจังหวัด โดยมีตัวชี้นำทางด้านเศรษฐกิจ สังคม ประชากร การเกษตร และสาธารณูปโภค เพื่อจำแนกกลุ่มและค้นหาตัวแปรที่สำคัญในกลุ่ม จากการวิจัย พบว่าตัวแปรที่สำคัญของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ คือ ความยาวถนนและพื้นที่ที่สามารถเพาะปลูกได้ แสดงว่า การเข้าถึงพื้นที่และ ความอุดมสมบูรณ์ของที่ดิน เป็นปัจจัยที่สำคัญในการวางแผนพัฒนา จังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สามารถจำแนกออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มพื้นที่เด่นมี 4 จังหวัด คือ จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดขอนแก่ จังหวัดอุดรธานี และจังหวัดอุบลราชธานี ทั้งนี้จากการพัฒนาในช่วงแผนพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 3-4 มีส่วนทำให้กลุ่มจังหวัดเหล่านี้เป็นกลุ่มเมืองหลักของภาค ตัวแปรที่สำคัญในกลุ่มนี้คือ จำนวนประชากรเมือง ปริมาณการใช้กระแสไฟฟ้าในครัวเรือน ร้านค้า และอุตสาหกรรม พื้นที่ชลประทาน ยอดเงินฝากและยอดเงินกู้ ซึ่งแสดงถึงความเป็นเมืองสูง มีการบริการทางด้านสาธารณูปโภค และสาธารณูปการที่อำนวยความสะดวกในการดำรงชีวิตอย่างชาวเมือง มีการออมทรัพย์ และการลงทุนทางด้านการค้าและอุตสาหกรรมสำหรับกลุ่มพื้นที่ด้อยมี 12 จังหวัด คือ จังหวัดนครพนม จังหวัดสุรินทร์ จังหวัดสกลนคร จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดหนองคาย จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดมหาสารคาม จังหวัดชัยภูมิ จังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดกาฬสินธ์ จังหวัดเลย และจังหวัดยโสธร เป็นกลุ่มที่ได้รับความสนใจในการพัฒนาจากรัฐบาลในช่วงที่ผ่านมาไม่เท่าที่ควร ประกอบกับลักษณะภูมิประเทศ และความอุดมสมบูรณ์ของดิน ก็เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้จังหวัดเหล่านี้ถูกจัดอยู่ในกลุ่มพื้นที่ด้อย ตัวแปรที่สำคัญของกลุ่มนี้คือ จำนวนครัวเรือนเกษตร พื้นที่เพาะปลูกสุทธิ จำนวนประชากรจังหวัด และยอดเงินกู้ ซึ่งแสดงถึงความเป็นชนบท และประชากรอยู่ในภาคการเกษตรค่อนข้างสูง และมีความต้องการเงินทุนสูง ในการทดสอบสมมุติฐานว่า กลุ่มจังหวัดทั้ง 2 มีความแตกต่างกันหรือไม่ พบว่า ที่ระดับความเชื่อมั่น 95% กลุ่มจังหวัดทั้งสองมีความแตกต่างกัน