กบฎบวรเดช พ.ศ. 2476

Abstract

ในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ทหารและพลเรือนกลุ่มหนึ่งทำการยึดอำนาจซึ่งมีผลทำให้การปกครองระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่ดำเนินติดต่อกันมาเป็นเวลานานสิ้นสุดลง ถึงแม้ว่าเหตุการณ์ในครั้งนั้นไม่อาจจะเรียกได้ว่าเป็น " การปฏิวัติอันยิ่งใหญ่ " ก็ตามแต่ก็ได้ถูกยกย่องให้เป็นการปฏิวัติที่ไม่ต้องเสียเลือดเสียเนื้ออย่างที่ไม่เคยมีปรากฏมาก่อนในประเทศอื่นๆ มีงานเขียนหลายชิ้นเกี่ยวกับ " การปฏิวัติ 2475 " ทั้งที่เป็นงานเขียนที่ไม่ใช่ทางวิชาการและผลงานทางวิชาการ เช่น The History of Thai Revolution : A Study in Political behavior ( Bangkok : Chalermnit, 1972 ) โดยธวัช มกรพงศ์ และการปฏิวัติ 2475 ( พระนคร : แพร่พิทยา, 2514 ) โดยเกียรติชัย พงษ์พาณิชย์ เป็นต้น หนังสือเหล่านี้มักจะพิจารณาเหตุการณ์เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2475 เสมือนหนึ่งว่าเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นและก็สิ้นสุดไปในคราวเดียว โดยย้ำถึงสาเหตุที่นำไปสู่เหตุการณ์ประวัติศาสตร์นี้ วิเคราะห์ลักษณะผู้นำของผู้ก่อการและลงเอยด้วยการย้ำถึงความสำเร็จหรือความล้มเหลวของผู้ก่อการดังกล่าว วิทยานิพนธ์เรื่องนี้มีทัศนะที่แตกต่างออกไปจากงานชิ้นอื่นๆที่กล่าวมาแล้วเพราะพยายามที่จะพิจารณาเหตุการณ์ในเดือนมิถุนายน 2475 ว่ามิได้เป็นจุดสิ้นสุดแห่งความขัดแย้งทางการเมือง แต่เป็นเพียงการเริ่มต้นของการต่อสู้ขัดแย้งอันยืดเยื้อระหว่างองค์พระมหากษัตริย์และผู้ที่จงรักภักดีต่อพระองค์ฝ่ายหนึ่ง กับกลุ่มผู้ก่อการ ( คณะราษฎร ) อีกฝ่ายหนึ่ง ดังนั้นการที่จะชี้ให้เห็นถึงข้อเสนอนี้ ผู้เขียนจึงได้เลือกที่จะศึกษาและวิเคราะห์กบฏบวรเดช ( ตุลาคม 2476 ) ให้ลึกลงไปและในรายละเอียด ทั้งๆที่กบฏบวรเดชสิ้นสุดลงในเวลาอันสั้น แต่ก็มีผลที่ตามมาอีกมากมายหลายอย่าง กบฏบวรเดชไม่เพียงแต่สะท้อนถึงความรู้สึกอันเป็นปฏิปักษ์ที่ซ่อนเร้นแฝงอยู่ ระหว่างกลุ่มต่างๆในขณะนั้น แต่ได้มีผลสำคัญที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองอื่นๆอีกหลายอย่างด้วยกัน กบฏบวรเดชมีส่วนที่ทำให้พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงสละราชสมบัติในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2477 และมีผลให้อำนาจของผู้ก่อการมั่นคงแข็งแรงยิ่งขึ้น โดยได้ทำลายกลุ่มผู้ต่อต้านไม่เห็นด้วย ซึ่งส่วนใหญ่แล้วก็เป็นผู้ซึ่งมิได้เกี่ยวข้องกับพวกกบฏโดยตรง กบฏบวรเดชซึ่งแม้ว่าจะเกิดขึ้นอยู่ได้เพียง 14 วันเท่านั้น แต่ก็จะต้องถือว่าเป็นสงครามกลางเมืองที่ขยายขอบเขตกว้างขวางเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ไทย ชีวิตนับร้อยๆชีวิตต้องสูญเสียไปในสมรภูมิ บุคคลประมาณ 50 คน ถูกตัดสินพิพากษาจำคุกตลอดชีวิต 44 คนถูกปล่อยเกาะในฐานะที่เป็นนักโทษการเมือง ในขณะที่คนอื่นๆอีกประมาณ 100 คนถูกศาลพิพากษาว่ากระทำความผิดและสูญเสียสิทธิอื่นๆซึ่งพลเมืองในระบอบประชาธิปไตยพึงมีไปเพราะเหตุการณ์ครั้งนั้น เมื่อพิจารณากบฏบวรเดชจากทัศนะดังกล่าวนี้ ความพยายามของพวกกบฏที่จะผลักดันให้ผู้ก่อการทำการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงสภาพการณ์บางอย่างในขณะนั้น อาจถือได้ว่าเป็นความพยายามที่จะต่อรองและช่วงชิงอำนาจขั้นสุดท้ายจากกลุ่มอนุรักษ์นิยมและกษัตริย์นิยม นอกจากนี้กบฏบวรเดชยังชี้ให้เห็นข้อเท็จจริงประการหนึ่งว่า ความขัดแย้งทางการเมืองซึ่งควรจะมีการต่อสู้และความรุนแรงเมื่อเดือนมิถุนายน 2475 แต่มิได้เป็นไปเช่นนั้น กลับคลี่คลายขยายตัวมาเป็นความขัดแย้งรุนแรงถึงจุดสุดยอดเมื่อเดือนตุลาคม 2476 วิทยานิพนธ์นี้สรุปว่า ความขัดแย้งทางการเมืองในประวัติศาสตร์ไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งในระหว่าง พ.ศ. 2475 -2477 นั้นแท้ที่จริงแล้วเป็นเหตุการณ์ที่เชื่อมโยงต่อกันเป็นลูกโซ่ หาใช่เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทันทีทันใดแล้วสิ้นสุดลงดังที่งานของนักวิชาการอื่นๆได้ให้ความเห็นไว้