แนวทางการวางแผนภูมิทัศน์ ด้วยการประยุกต์แบบจำลองเชิงปริภูมิของขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยา

Abstract

ศึกษากรอบและแนวทางในการประยุกต์แนวคิดของขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยาของภูมิทัศน์ ด้วยการใช้แบบจำลองเชิงปริภูมิของปัจจัยของขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยาในกระบวนการวิเคราะห์ภูมิทัศน์ เพื่อนำผลจากการวิเคราะห์ในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของกรอบแนวคิดเชิงนิเวศไปใช้ในการวางแผนภูมิทัศน์ต่อไป ระบบนิเวศเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญอย่างยิ่งอันหนึ่งของภูมิทัศน์ ดังนั้นแนวคิดทางด้านนิเวศวิทยาจึงเป็นแนวทางหนึ่งที่มีความสำคัญต่อการวางแผนภูมิทัศน์ แนวคิดของขีดความสามารถในการรองรับ คือขีดจำกัดของการเปลี่ยนแปลงในภูมิทัศน์ โดยที่พื้นที่นั้นจะสามารถคงอยู่ได้อย่างปกติ และปราศจากผลกระทบที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อภูมิทัศน์ (Schneider, 1978: 1) แต่การกำหนดขีดความสามารถฯของพื้นที่ลงไปอย่างชัดเจนนั้นเป็นไปได้ยากในทางปฏิบัติ การประยุกต์แบบจำลองเชิงปริภูมิเป็นเพียงการประมาณการขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยาของภูมิทัศน์ โดยมีกรอบในการวิเคราะห์ขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยาได้ใช้แบบจำลองเชิงปริภูมิในการวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงปริภูมิของปัจจัยและตัวบ่งชี้เพื่อบ่งชี้ขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยา โดยนำวิธีการของระบบภูมิสารสนเทศและการซ้อนทับของชั้นข้อมูลมาใช้กับแบบจำลอง ผลที่ได้จากการวิเคราะห์ด้วยแบบจำลองนี้จะสามารถจำแนกพื้นที่ตามวัตถุประสงค์ของการวางแผน คือ ข้อจำกัดและศักยภาพของพื้นที่ ความเหมาะสมและความสามารถของพื้นที่ และความเสี่ยงต่อการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ วิธีการดังกล่าวเป็นเพียงกรอบแนวคิดในการวิเคราะห์เบื้องต้นเท่านั้น เพื่อการประมาณการเกี่ยวกับขีดความสามารถในการรองรับทางนิเวศวิทยาก่อนที่จะมีการศึกษาในรายละเอียดในขั้นต่อไป จะต้องมีการสำรวจพื้นที่และเก็บรวบรวมข้อมูลภาคสนามอีกครั้งสำหรับการวิเคราะห์อย่างละเอียดเพื่อหาข้อสรุป ตลอดจนเกณฑ์ที่ใช้ในการพิจารณาจำเป็นต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญแต่ละสาขามาร่วมกำหนดเกณฑ์ที่เป็นมาตรฐานเพื่อการบ่งชี้ขีดความสามารถฯของพื้นที่ต่อไป และในการนำไปใช้เพื่อการวางแผนภูมิทัศน์จะต้องพิจารณาร่วมกับแนวทางอื่นๆ ด้วย เช่น ด้านสังคม เศรษฐกิจ และด้านกฎหมาย เป็นต้น เพื่อให้เกิดความสมบูรณ์และความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติต่อไป