การเปิดเผยข้อมูลในงบการเงิน

Abstract

เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล้วว่า การเปิดเผยข้อมูลอย่างเพียงพอในงบการเงิน มีความจำเป็นและสำคัญเป็นอย่างยิ่งต่อผู้ใช้งบการเงินเพื่อใช้เป็นพื้นฐานในการวิเคราะห์ข้อมูลทางการเงินก่อนตัดสินใน และไม่เพียงแต่ผู้ที่สนใจจะลงทุนในกิจการนั้น ๆ ที่จำเป็นต้องได้รับข้อมูลอย่างเพียงพอ ยังมีบุคคลกลุ่มอื่นที่จำเป็นต้องใช้งบการเงินอีก และแต่ละกลุ่มย่อมมีความจำเป็นที่จะต้องมีข้อมูลที่เพียงพอเพื่อการวิเคราะห์หาข้อเท็จจริงที่ตนต้องการทั้งสิ้น ในประเทศไทยปัจจุบันนี้ยังไม่มีมาตรฐานใดที่จะกำหนดขอบเขตการเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินอย่างเพียงพอได้อย่างเหมาะสมและเป็นประโยชน์ต่อผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายตามสมควร แม้ว่าจะมีบทบัญญัติตามกฎหมายบังคับเกี่ยวกับการเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินสำหรับกิจการบางประเภทที่ประกอบธุรกิจอันกระทบกระเทือนถึงความปลอดภัยหรือผาสุกแห่งสาธารณชน แต่การเปิดเผยข้อมูลตามที่บัญญัติโดยกฎหมายดังกล่าวก็ยังอยู่ในขอบเขตที่จำกัดมาก เพราะกิจการอื่น ๆ ยังไม่ได้ยึดถือสิ่งใดเป็นมาตรฐานแน่นอนในการเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินต่อสาธารณชน การปฏิบัติในเรื่องนี้ยังขึ้นอยู่กับความประสงค์ของผู้เสนองบการเงินในอันที่จะเล็งเห็นความสำคัญในการเปิดเผยข้อมูลให้เพียงพอหรือไม่ และผู้สอบบัญชีอิสระมีมาตรฐานการปฏิบัติงานในระดับสูงก็มีส่วนผลักดันให้ผู้เสนองบการเงินเสนองบในรูปที่เป็นประโยชน์ต่อผู้ใช้งบการเงินมากยิ่งขึ้น สืบเนื่องจากการไม่มีมาตรฐานหรือข้อกำหนดที่เหมาะสมดังกล่าว จึงเป็นปัญหาใหญ่ที่ผู้ใช้งบการเงินต้องใช้ความระมัดระวัง และวิจารณญาณเป็นพิเศษในการพิจารณาข้อมูลจากงบการเงินเพื่อใช้เปรียบเทียบกับธุรกิจที่มีลักษณะการดำเนินงานที่เหมือนกันหรือคล้ายคลึงกันในกรณีที่ธุรกิจเหล่านั้นเปิดเผยข้อมูลมากน้อยต่างกัน ปัญหาหรือข้อจำกัดดังกล่าวข้างต้นเป็นอุปสรรคหรือข้อขัดขวางอย่างหนึ่งในการขยายการลงทุน และการดำเนินการของตลาดหุ้น ทั้งนี้เพราะผู้ที่สนใจจะลงทุนขาดข้อมูลที่เพียงพอเพื่อประกอบการตัดสินใจ จึงทำให้ขาดความเชื่อมั่นในการตัดสินใจเพื่อจะลงทุน ด้วยเหตุดังกล่าว จึงเป็นแรงผลักดันให้สนใจที่จะทำการศึกษาและทำการวิจัยเพื่อเสนอรูปแบบและข้อมูลขั้นตำที่ผู้เสนองบการเงินควรจะเสนอต่อสาธารณชน โดยทำการศึกษาหลักการเปิดเผยข้อมูลอย่างเพียงพอจากแนวความคิด หรือข้อเสนอแนะของนักบัญชีที่มีชื่อเสียง ตลอดจนกฎข้อบังคับแถลงการณ์ หรือข้อเสนอแนะของสมาคมวิชาชีพ ทั้งของต่างประเทศ คือประเทศอังกฤษ และสหรัฐอเมริกา ทำการศึกษากฎหมายทั้งของต่างประเทศและของประเทศไทย หลังจากทำการศึกษาและวิเคราะห์แนวทางจากนักบัญชี สมาคมวิชาชีพ และกฎหมาย แล้วจึงเสนอรูปแบบและข้อมูลขั้นต่ำให้ผู้เสนองบการเงินยึดเป็นมาตรฐานในการเปิดเผยข้อมูล เพื่อเป็นประโยชน์ของผู้ใช้งบการเงินตามสมควรโดยไม่ทำให้กิจการได้รับความกระทบกระเทือนหรือเสียหายจากการเปิดเผยข้อมูลนี้ จึงหวังว่าผลการวิจัยครั้งนี้คงใช้เป็นแนวทางในการเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินอย่างเพียงพอ และแนวทางให้รัฐบาลหรือผู้มีอำนาจดำเนินการปรับปรุงการเปิดเผยข้อมูลในงบการเงินให้มีมาตรฐานที่ดีกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน เพื่อให้ได้มาตรฐานที่เหมาะสมและมีผลบังคับในทางปฏิบัติ ควรที่สมาคมวิชาชีพจะร่วมกันกำหนดมาตรฐานขึ้น แล้วเสนอมาตรฐานนี้ให้รัฐบาลออกเป็นกฎหมาย เพราะกฎหมายมีการกำหนดบทลงโทษ ในขณะเดียวกันสมาคมวิชาชีพควรที่จะชักจูงให้สมาชิกระลึกถึงศักดิ์ศรีแห่งวิชาชีพด้วยหากมีการประสานงานกันเช่นนี้แล้ว มาตรฐานการเปิดเผยข้อมูลที่ดีและเหมาะสมจะสามารถนำมาปฏิบัติได้ในประเทศไทยในอนาคตอันใกล้นี้