แนวทางและวิธีการพัฒนาอำเภอปากช่อง

Abstract

จุดมุ่งหมายที่สำคัญในการศึกษาครั้งนี้ คือ (1) การศึกษาสภาพ และแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของอำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา ทางด้านประชาชน เศรษฐกิจ สังคม กายภาพ และการบริหารท้องถิ่น (2) เพื่อศึกษาถึงขบวนการวางแผนเพื่อพัฒนาพื้นที่ตามขบวนการวางแผนแบบประสมประสาน (3) เพื่อวางแนวทางและวิธีการพัฒนาอำเภอปากช่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ทางด้านทรัพยากรธรรมชาติ สภาพแวดล้อมและการใช้ที่ดินอย่างเหมาะสมเฉพาะพื้นที่ จากการวิจัยปรากฏผลดังนี้ 1. ทางด้านประชากรมีการอพยพย้ายถิ่นเข้ามายังอำเภอปากช่องมากกว่าการอพยพออก และผลจากการคาดประมาณประชากร พบว่า การเพิ่มประชากรโดยส่วนรวมจากปี 2513 ซึ่งใช้เป็นปีฐานในการคำนวณเพิ่มขึ้นโดยเฉลี่ยถึงปี 2520 ในอัตราร้อยละ 3.23 และยังเพิ่มขึ้นในอัตราร้อยละ 2.๔1 ต่อปี จนถึงปี 252๔ และค่อยๆ ลดลง จนเหลืออัตราการเพิ่มร้อยละ 1.93 ในปี 2538 และส่วนประกอบอายุของประชากรอำเภอปากช่อง ในวัยแรงงานต่อวัยนอกแรงงานลดลงจาก 1 : 0.93 คน ในปี 2520 เหลือ 1 : 0.85 คน ในปี 252๔ และเป็น 1 : 0.66 คน ในปี 2535. 2. มวลรวมผลิตภัณฑ์อำเภอปากช่อง มีมูลค่า 693.26 ล้านบาท ในปี 2518 (ราคาคงที่ปี 2519) โดยมีผลผลิตส่วนใหญ่อยู่กับการเกษตรกรรม ส่วนทางด้านการค้าส่ง การค้าปลีก การบริการ การสื่อสารคมนาคม และการอุตสาหกรรม มีความสำคัญรองลงมา ซึ่งก่อให้เกิดรายได้เฉลี่ยต่อบุคคลของอำเภอปากช่อง เป็น 7,698.50 บาท ในปีเดียวกัน 3. ปัญหาที่สำคัญของอำเภอปากช่องคือ การที่ราษฎรอพยพมาจากที่ต่างๆ ภายหลังที่ถนนมิตรภาพได้ตัดผ่านชุมชนแห่งนั้น ทำให้จำนวนประชากรเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทำให้ป่าไม้ ต้นน้ำลำธารถูกบุกรุกทำลาย ทำให้สภาพแวดล้อมเสียหาย นอกจากนั้นทางด้านการศึกษา และการบริการสาธารณสุขไม่เพียงพอ ทำให้อนามัยชุมชนไม่ดี ราษฎรขาดความรู้ความสามารถในการใช้เทคนิควิทยาเพื่อปรับปรุงการผลิต และในบริเวณที่เป็นชุมชนเมืองก็เติบโตอย่างรวดเร็ว และไม่มีแผน ๔. ผลจากการออกแบบสำรวจเขตอิทธิพลของชุมชนสุขาภิบาลปากช่อง และสุขาภิบาลกลางดง ปรากฏว่า บริเวณชุมชนสุขาภิบาลปากช่อง มีอิทธิพลในการให้บริการทางด้านธุรกิจ และบริการสาธารณะครอบคลุมพื้นที่ทั้งอำเภอ ซึ่งต่างกับบริเวณชุมชนสุขาภิบาลกลางดง ที่ยังต้องพึ่งบริการด้านธุรกิจจากสุขาภิบาลปากช่อง และอำเภอมวกเหล็กอยู่ เว้นแต่ บริเวณที่เป็นร้านค้าผลไม้ และพืชผักริมถนนมิตรภาพ ซึ่งให้บริการกับคนต่างถิ่น ซึ่งเดินทางผ่านมากกว่า 5. ได้ทราบถึงความเหมาะสมในการใช้ที่ดินของอำเภอปากช่อง ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ที่เป็นป่าไม้ ทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ และไม้ยืนต้นผลไม้ 6. พบว่าเขตสุขาภิบาลปากช่อง มีแววจะพัฒนายกฐานะขึ้นเป็นเทศบาลได้ จากข้อค้นพบเหล่านี้ ทำให้สามารถกำหนดแนวทางในการที่จะพัฒนาอำเภอปากช่อง เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ ในการที่จะเพิ่มผลผลิต เพิ่มรายได้ เร่งบูรณะและปรับปรุงการบริหารทรัพยากรหลัก และสภาพแวดล้อม ซึ่งกลวิธีที่จะช่วยในการพัฒนา คือ (1) หาแนวทางเพิ่มทุนจากแหล่งเงินทุนภายนอก จากภาคเอกชน (2) รัฐบาลมีแผน ที่แน่ชัดในการให้ความสนับสนุนการลงทุนที่สอดคล้องกับการพัฒนาท้องถิ่น ซึ่งในที่นี้ผู้วิจัยเสนอให้มีการส่งเสริมการอุตสาหกรรม ที่ต่อเนื่องจากการเกษตรที่ใช้วัตถุดิบภายในท้องถิ่น และการปรับปรุงทางด้านแหล่งท่องเที่ยว และการบริการ เพื่อให้ราษฎรมีงานทำ และมีรายได้เพิ่มขึ้น นอกเหนือจากรายได้จากการเกษตร ซึ่งขยายตัวได้ช้ากว่าสาขาอื่น สำหรับในเขตชุมชน ซึ่งเติบโตในลักษณะที่ขยายไปตามถนนมิตรภาพ ควรได้มีการจัดวางผังกายภาพในบริเวณที่เป็นย่านการค้า บริการ ที่อยู่อาศัย สถานที่ราชการ บริเวณที่พักผ่อนหย่อนใจในเมือง ซึ่งผู้วิจัยได้เสนอบริเวณเพื่อการพัฒนาขยายเมืองในเขตสุขาภิบาลปากช่องเอาไว้ด้วยแล้ว (แผนภูมิที่ 36)