การวิเคราะห์การอ้างถึงที่ปรากฏในบทความในวารสารทางสังคมศาสตร์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักที่จะศึกษาถึงประเภท ขอบเขต เนื้อหาวิชา อายุ ภาษา และประเทศผู้ผลิตเอกสาร ตลอดจนศึกษารายชื่อวารสารที่ได้รับการอ้างถึงสูงสุดจากบทความวารสารจำนวน 170 บทความ ที่มีขอบเขตเนื้อหาทางรัฐศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ สังคมวิทยา จิตวิทยาสังคม และมานุษยวิทยา ทั้งนี้โดยจะวิเคราะห์การอ้างถึงที่ปรากฏในเชิงอรรถจำนวน 2,365 รายการ ของวารสารทางสังคมศาสตร์ที่พิมพ์เผยแพร่โดยมหาวิทยาลัยสังกัดทบวงมหาวิทยาลัย วารสารดังกล่าวได้แก่ มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ วารสารธรรมศาสตร์ วารสารพัฒนบริหารศาสตร์ วารสารรามคำแหง วารสารสังคมศาสตร์ สังคมศาสตร์ และวารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ ที่พิมพ์เผยแพร่ในปี พ.ศ. 2524 – พ.ศ. 2526 รวม 3 ปี จำนวน 52 ฉบับ ผลการวิจัยนำเสนอเป็นค่าร้อยละ สามารถสรุปได้ดังนี้ หนังสือและวารสารเป็นเอกสารที่ผู้เขียนบทความทางสังคมคมศาสตร์อ้างถึงมากที่สุดร้อยละ 49.89 และร้อยละ 22.28 ตามลำดับ ขอบเขตเนื้อหาของเอกสารที่ได้รับการอ้างถึงเกี่ยวข้องกับทางรัฐศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ และสังคมวิทยา เป็นหลัก ในการวิเคราะห์เอกสารที่ได้รับการอ้างถึง สรุปได้ว่า ผู้เขียนบทความทางสังคมศาสตร์นิยมอ้างเอกสารใหม่ ๆ ที่มีอายุไม่เกิน 5 ปี และ 10 ปี สำหรับภาษาของเอกสารที่ได้รับการอ้างถึง ปรากฏว่าเอกสารภาษาอังกฤษได้รับการอ้างถึงร้อยละ 60.00 เอกสารภาษาไทยได้รับการอ้างถึงร้อยละ 38.01 และเอกสารภาษาอื่น ๆ ได้รับการอ้างถึงร้อยละ 1.99 โดยเอกสารที่ได้รับการอ้างถึงร้อยละ 44.82 เป็นเอกสารที่พิมพ์ในประเทศไทย และร้อยละ 33.66 เป็นเอกสารที่พิมพ์ในประเทศสหรัฐอเมริกา จากการวิเคราะห์การอ้างถึงวารสารภาษาไทยจำนวน 223 รายการ พบว่า วารสารพัฒนบริหารศาสตร์เป็นวารสารที่ได้รับการอ้างถึงสูงสุด และจากการอ้างถึงวารสารภาษาอังกฤษจำนวน 304 รายการ พบว่า Publice Administration Review เป็นวารสารที่ได้รับการอ้างถึงสูงสุด วารสารทั้งสองรายการดังกล่าวมีเนื้อหาเน้นทางรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ เนื่องจากการวิจัยครั้งนี้มีขอบเขตเฉพาะการวิเคราะห์การอ้างถึงจากบทความวารสารที่มีขอบเขตเนื้อหาทางรัฐศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ สังคมวิทยา จิตวิทยาสังคม และมานุษยวิทยารวมกัน ดังนั้นควรมีการวิเคราะห์การอ้างถึงวรรณกรรมแต่ละสาขาของสาขาสังคมศาสตร์ เพื่อศึกษาการขยายตัวและโครงสร้างวรรณกรรมในสาขานั้น แม้ว่าผลการวิจัยครั้งนี้จะแสดงถึงการใช้เอกสารโดยประมาณของผู้เขียนบทความเพียงกลุ่มเดียว แต่บรรณารักษ์ห้องสมุดในสาขาสังคมศาสตร์สามารถนำผลการวิเคราะห์ไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาทรัพยากรและบริการของห้องสมุด สำหรับแนวทางการวิจัยในอนาคต ควรให้ความสนใจในการศึกษาเชิงเปรียบเทียบ ระหว่างการวิเคราะห์การอ้างถึงกับการศึกษาการใช้ห้องสมุดโดยตรง และการวิเคราะห์โดยใช้หน่วยวิเคราะห์ในรูปอื่น เช่น หนังสือเล่ม วิทยานิพนธ์ เป็นต้น เพราะจะช่วยให้การวิจัยเกี่ยวกับการวิเคราะห์การอ้างถึงเที่ยงตรงและมีประสิทธิภาพ