การศึกษาเชิงวิเคราะห์อุเทนคำฉันท์ของพระยาอิศรานุภาพ (อ้น)

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์อุเทนคำฉันท์ของพระยาอิศรานุภาพ (อ้น) โดยมุ่งศึกษาพิจารณาเกี่ยวกับที่มาของเรื่อง ลักษณะการแต่ง การใช้ภาษา ตลอดจนการวิเคราะห์วิจารณ์เกี่ยวกับสุนทรียภาพทางภาษาด้วย เนื้อหาของวิทยานิพนธ์นี้แบ่งเป็น 7 บท บทแรก เป็นบทนำ บทที่ 2 เป็นการสอบทานอุเทนคำฉันท์ฉบับพิมพ์กับต้นฉบับตัวเขียน บทที่ 3 กล่าวถึงความนิยมแพร่หลายของเรื่อง “พระเจ้าอุเทน” และที่มาของอุเทนคำฉันท์ บทที่ 4 เป็นการศึกษา เชิงวิเคราะห์ลักษณะการแต่ง บทที่ 5 ศึกษาเกี่ยวกับการใช้ภาษาในอุเทนคำฉันท์ บทที่6 เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์เกี่ยวกับภาษาวรรณศิลป์ และบทที่ 7 เป็นบทสรุปและข้อเสนอแนะ เพื่อเป็นแนวทางแก่ผู้สนใจศึกษาต่อไป ผลการสอบทานปรากฏว่า ต้นฉบับตัวเขียนของอุเทนคำฉันท์ที่เก็บรักษาไว้ ณ หอวชิรญาณมีทั้งหมด 9 สำนวน มีข้อแตกต่างจากต้นฉบับทั้งอักขรวิธีและรายละเอียดบางตอน ซึ่งเข้าใจว่าเป็นการแต่งเพิ่มเติม ผู้แต่งอุเทนคำฉันท์ได้เค้าเรื่องทั้งหมดมาจากพระธัมมปทัฏฐกถา ภาค 2 หมวดอัปปมาทวรรควรรณนา ข้อที่ 15 เรื่อง “สามาวดีวัตถุ” อุเทนคำฉันท์แต่งตามแบบคำฉันท์โบราณคือใช้ฉันท์ที่เป็นหลักอยู่ 6 แบบ และกาพย์อีก 2 แบบ ทั้งไม่เคร่งครัดด้านคำครุ คำลหุ มากนัก หนังสือเล่มนี้เป็นวรรณคดีคำฉันท์ที่เพียบพร้อมด้วยสุนทรีภาพทางภาษาประกอบด้วยอลังการอันเด่นหลายลักษณะ มีเนื้อเรื่องสนุกสนาน ให้ความเพลิดเพลินและคติชีวิตตามแบบของวรรณคดีที่ได้เค้าโครงเรื่องมาจากพุทธศาสนาโดยทั่วไป.