การคุ้มครองสิทธิของบุคคลกับการใช้อำนาจของพนักงานสอบสวนคดีพิเศษ

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาอำนาจหน้าที่ของพนักงานสอบสวนคดีพิเศษ ตามพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษ พ.ศ. 2547 ซึ่งมีบทบัญญัติเกี่ยวกับวิธีการสืบสวนสอบสวนที่มีความเป็นพิเศษอยู่หลายประการ จนถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าการใช้อำนาจอาจกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ผู้เขียนจึงศึกษาวิเคราะห์อำนาจหน้าที่ในส่วนที่เกี่ยวเนื่องกับประเด็นเรื่องการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ศึกษาเปรียบเทียบกับเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐที่มีลักษณะการใช้อำนาจใกล้เคียงกันทั้งของไทยและต่างประเทศ ทั้งนี้เพื่อหาจุดสมดุลระหว่างประสิทธิภาพในการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมกับความสัมฤทธิผลในคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน จากการศึกษาพบว่าพระราชบัญญัติฉบับนี้ได้ให้อำนาจที่มีความเป็นพิเศษแก่พนักงานสอบสวนคดีพิเศษอยู่หลายประการเพื่อประสิทธิภาพในการสืบสวนสอบสวนคดีอาญาบางประเภททำนองเดียวกับกฎหมายป้องกันและปราบปรามยาเสพติดและกฎหมายป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน แต่กฎหมายฉบับนี้ได้กำหนดแนวทางในการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนเพิ่มขึ้นด้วย โดยกำหนดมาตรการในการตรวจสอบการใช้อำนาจก่อนและหลังปฏิบัติงาน รวมทั้งเปลี่ยนระบบการทำงานให้เป็นบูรณาการมากขึ้น เช่นกำหนดให้หลายหน่วยงานทำงานร่วมกัน มีการกำหนดให้พนักงานอัยการเข้าร่วมสอบสวน เพื่อให้คำแนะนำและตรวจสอบพยานหลักฐานตั้งแต่ชั้นเริ่มคดี อันเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพในการสอบสวน ทั้งยังเป็นมาตรการในการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนด้วย จึงควรนำเอาหลักการดังกล่าวไปใช้กับการสอบสวนของเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐที่มีลักษณะการใช้อำนาจใกล้เคียงกัน รวมทั้งการสอบสวนคดีอาญาทั่วไปที่สำคัญ มีโทษสูง หรือคดีที่มีความยุ่งยากซับซ้อน เพื่อให้การดำเนินการเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและสัมฤทธิ์ผลในการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนต่อไป