การวิเคราะห์ทางพันธุกรรมของลักษณะทางเกษตรที่เกี่ยวข้องกับผลผลิตในถั่วเหลืองฝักสด Glycine max (L.) merrill

Abstract

การวิเคราะห์ทางพันธุกรรมของลักษณะทางการเกษตร 12 ลักษณะ ในประชากร RILs (recombinant inbred lines) ชั่วรุ่นที่ 7 จำนวน 96 สายพันธุ์ ที่ได้จากคู่ผสมพันธุ์เชียงใหม่ 60 (CM60) กับ พันธุ์ Kaori ได้แก่ ลักษณะพื้นที่ใบ วันออกดอก น้ำหนักแห้งของใบ น้ำหนักแห้งของลำต้น น้ำหนักแห้งของราก น้ำหนักแห้งรวมทั้งต้น ความสูงของต้น จำนวนฝักต่อต้น จำนวนเมล็ดต่อต้น จำนวนเมล็ดต่อฝัก ผลผลิตต่อต้น และน้ำหนักหนึ่งเมล็ด พบว่า ทุกลักษณะแสดงการแปรผันแบบต่อเนื่อง มีค่าอัตราพันธุกรรมแบบแคบระหว่าง 0.30 ถึง 0.74 และบางลักษณะมีการแสดงออกเกินขอบเขตของพ่อแม่ ลักษณะผลผลิตต่อต้นมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับทุกลักษณะที่ศึกษา ยกเว้นลักษณะน้ำหนักหนึ่งเมล็ด อย่างไรก็ตามมีเพียงลักษณะจำนวนฝักต่อต้น และจำนวนเมล็ดต่อต้นเท่านั้นที่มีความสัมพันธ์กับลักษณะผลผลิตต่อต้นสูง โดยทั้งสองลักษณะมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ คือ r เท่ากับ 0.939 และ 0.927 ตามลำดับ และทั้งสองลักษณะมีค่าอัตราพันธุกรรมแบบแคบสูงด้วย คือ 0.72 และ 0.74 ตามลำดับ การวิเคราะห์เครื่องหมายพันธุกรรม AFLP พบว่า มีไพรเมอร์ 2 คู่ คือ ECAG/MAAA และ ECAA/MAAC ที่ให้ความแตกต่างของรูปแบบ DNA ระหว่างสายพันธุ์พ่อแม่สูง การสร้างกลุ่มลิงค์เกจสามารถจัดได้ 4 กลุ่ม จากเครื่องหมายพันธุกรรม AFLP 14 เครื่องหมาย คือ กลุ่มลิงค์เกจ I มี 8 เครื่องหมาย กลุ่มลิงค์เกจ II มี 2 เครื่องหมาย กลุ่มลิงค์เกจ III มี 2 เครื่องหมาย และ กลุ่มลิงค์เกจ IV มี 2 เครื่องหมาย การตรวจหาเครื่องหมายพันธุกรรม AFLP ที่สัมพันธ์กับลักษณะทางการเกษตร 12 ลักษณะ พบ QTL ของ 3 ลักษณะ คือ ลักษณะความสูงของต้น น้ำหนักแห้งของราก และพื้นที่ใบ ในกลุ่มลิงค์เกจ I และ II โดยเครื่องหมาย ECAA/MAAC3 อยู่บนกลุ่มลิงค์เกจ I อยู่ชิดกับลักษณะความสูงของต้น มีค่า coefficient of determination (R2) เท่ากับ 15.43% เครื่องหมาย ECAG/MAAA7 และ ECAG/MAAA11 บนกลุ่มลิงค์เกจ II อยู่ชิดกับลักษณะน้ำหนักแห้งของราก และพื้นที่ใบ มีค่า coefficient of determination (R2) เท่ากับ 20.75% และ 20.19% ตามลำดับ