การวิเคราะห์เปรียบเทียบค่าใช้จ่ายตลอดอายุการใช้งานระหว่างถนนแอสฟัลต์และถนนคอนกรีต

Abstract

ทางหลวงในประเทศไทยส่วนใหญ่จะเป็นผิวทางลาดยาง โดยมีถนนคอนกรีตเป็นส่วนน้อยประมาณร้อยละ 10 แม้ว่าถนนคอนกรีตโดยทั่วไปจะมีอายุการใช้งานยาวกว่า แต่มีค่าก่อสร้างเริ่มต้นที่สูงกว่า ซึ่งปัจจุบันยังขาดแนวทางที่ชัดเจนในการเลือกชนิดผิวทางระหว่างผิวลาดยางและผิวคอนกรีต งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์ในการเปรียบเทียบความคุ้มค่าระหว่างถนนแอสฟัลต์คอนกรีตและถนนคอนกรีตโดยวิธีวิเคราะห์ค่าใช้จ่ายตลอดอายุการใช้งาน โดยใช้ข้อมูลประวัติการก่อสร้าง บำรุงรักษา และปริมาณการจราจรจากสายทางของกรมทางหลวง และอ้างอิงราคากลางการก่อสร้างและบำรุงรักษา ณ ปี พ.ศ. 2556 โดยใช้พารามิเตอรแสดงผลเป็นมูลค่าปัจจุบันสุทธิในรูปค่าใช้จ่ายเทียบเท่ารายปี (EUAC) ร่วมกับค่าปริมาณเพลามาตรฐาน (NESA) เป็นตัวแทนของปริมาณการจราจรที่เกิดขึ้นในแต่ละปี สายทางตัวอย่างที่คัดเลือกมาแบ่งเป็น ผิวทางแอสฟัลต์ครอบคลุม 5 มาตรฐานชั้นทาง จำนวน 61 สายทาง และผิวทางคอนกรีตเฉพาะมาตรฐานชั้นทางพิเศษ จำนวน 17 สายทาง ผลการวิเคราะห์เฉพาะถนนแอสฟัลต์สรุปได้ว่า ถนนชั้นทางพิเศษมีความคุ้มค่ามากกว่าถนนชั้นทาง 1 แม้ว่าจะมีการกระจายตัวของค่า EUAC ในช่วงที่ใกล้เคียงกัน แต่ทั้งนี้เมื่อพิจารณาค่า NESA จะพบว่า ถนนชั้นทางพิเศษสามารถรองรับน้ำหนักจากปริมาณการจราจรได้สูงกว่าหลายเท่าตัว ส่วนการเปรียบเทียบสายทางแอสฟัลต์ที่มีมาตรฐานชั้นทางต่ำกว่าจะมีค่า EUAC ที่กระจายตัวในช่วงกว้างมาก จึงไม่อาจหาข้อสรุปได้อย่างชัดเจน ผลการเปรียบเทียบระหว่างสายทางแอสฟัลต์และสายทางคอนกรีตที่อยู่ในระดับมาตรฐานชั้นทางพิเศษเหมือนกันพบว่า มีค่า EUAC ใกล้เคียงกัน ทั้งนี้อาจเป็นผลมาจากค่าใช้จ่ายหลักของการก่อสร้างถนนแอสฟัลต์ คือ ราคายางแอสฟัลต์ ซึ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา ขณะที่ราคาปูนซีเมนต์อันเป็นองค์ประกอบหลักของถนนคอนกรีตกลับค่อนข้างคงที่ จึงทำให้ผลการวิเคราะห์ค่าใช้จ่ายตลอดอายุการใช้งานโดยใช้ราคากลาง ณ ปี พ.ศ. 2556 ไม่มีความแตกต่างกันมากนัก อย่างไรก็ดีหากพิจารณาประสิทธิภาพของค่าใช้จ่ายต่อการรองรับการจราจร หรือค่า EUAC/NESA ของผิวทางทั้งสองชนิดโดยเฉลี่ยพบว่า ผิวทางคอนกรีตมีค่าใช้จ่ายต่ำกว่ามาก แสดงถึงความคุ้มค่าในการใช้จ่ายของถนนคอนกรีตที่มากกว่า นอกจากนี้การวิเคราะห์เปรียบเทียบครั้งนี้ใช้คาบเวลา 15 ปี ถึง 17 ปี ซึ่งโดยปกติถนนคอนกรีตจะมีอายุการใช้งานที่ยาวนานกว่าถนนแอสฟัลต์ประมาณ 10 ปีขึ้นไป จึงถือเป็นอีกข้อได้เปรียบหนึ่งของถนนคอนกรีต