แนวทางการออกแบบผังพื้นภายในห้องตรวจและวินิจฉัย แผนกผู้ป่วยนอก : กรณีศึกษา โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

Abstract

ห้องตรวจและวินิจฉัยในแผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาล เป็นพื้นที่ส่วนสำคัญที่จะให้บริการทางการแพทย์แก่ผู้ป่วยโรคทั่วไปที่ไม่มีความเร่งด่วนในการรักษา ซึ่งเป็นผู้ป่วยที่มีจำนวนมากที่สุดในโรงพยาบาล จึงมีความสนใจที่จะศึกษากรณีศึกษาห้องตรวจและวินิจฉัยของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ที่เป็นโรงพยาบาลโรงเรียนแพทย์ซึ่งมีการบริการทางการแพทย์ระดับตติยภูมิขั้นสูง (super tertiary care) ซึ่งมีขีดความสามารถในการให้บริการและมีความพร้อมในการรักษาสูงสุด สามารถรักษาโรคที่มีความยากและซับซ้อนได้ทุกประเภท จึงเกิดความสนใจที่จะศึกษาสภาพผังพื้นและแนวทางการออกแบบผังพื้นของห้องตรวจและวินิจฉัย ในแผนกผู้ป่วยนอกที่ต่างกัน โดยมีสมมติฐานเบื้องต้นว่าแผนกผู้ป่วยนอกที่ต่างกันจะที่มีปัจจัยและข้อจำกัดที่ที่จะส่งผลต่อสภาพกายภายและผังพื้นที่แตกต่างต่างกัน โดยทำการศึกษาข้อมูลจากการลงพื้นที่สำรวจทางกายภาพ การสัมภาษณ์ผู้ที่เกี่ยวข้องกับการใช้งานในพื้นที่ การค้นคว้าจากรายงาน เอกสาร หนังสือ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อนำมาวิเคราะห์ และสรุปผลเป็นข้อมูลสำหรับการวางแนวทางการออกแบบผังพื้นภายในห้องตรวจและวินิจฉัยในแผนกผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โดยจากการศึกษาพบว่าห้องตรวจและวินิจฉัยภายในกรณีศึกษาสามารถจำแนกออกเป็น 2 ประเภท คือ ห้องตรวจทั่วไปและห้องตรวจที่มีการเรียนการสอนของนิสิตแพทย์ ห้องตรวจมีความแตกต่างจากแนวทางการออกแบบของต่างประเทศเนื่องจากการอาคารมีการสร้างมานานแล้วและยังไม่มีกฎหมายหรือแนวทางในการออกแบบในประเทศไทย ปัญหาในการใช้งานภายในห้อตรวจเกิดจากข้อจำกัดด้านพื้นที่ที่มีอยู่จำกัดไม่เพียงพอต่อการรองรับผู้ป่วยที่เพิ่มขึ้น โดยปัจจัยที่ส่งผลต่อการออกแบบห้องตรวจคือ ผู้ใช้งาน (people) (ผู้ให้บริการและผู้รับบริการทางการแพทย์) ด้านกายภาพ (physical) (โต๊ะตรวจ เตียงตรวจ ม่าน ประตู อ่างล้างมือ ฯลฯ) และ การใช้งาน (process) (ขั้นตอนการดำเนินการตรวจและวินิจฉัย) ซึ่งการออกแบบที่ผ่านการพิจารณาทุกปัจจัยอย่างถี่ถ้วนแล้ว จะทำให้ห้องตรวจและวินิจฉัยสามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพในขนาดพื้นที่ที่เหมาะสม