การสร้างแบบจำลองการเดินทาง : กรณีศึกษาสำหรับพื้นที่ในเขตผังเมืองรวมท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี

Abstract

วิทยานิพนธ์เล่มนี้เป็นงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการสร้างแบบจำลองเพื่อใช้อธิบายพฤติกรรมการเดินทางของมนุษย์ โดยเน้นที่แบบจำลองการเลือกรูปแบบการเดินทางประเภท Disaggregate ซึ่งค่อนข้างเป็นสิ่งใหม่สำหรับประเทศไทย ความแตกต่างระหว่างแบบจำลองที่ใช้ในปัจจุบัน หรือ Aggregate และแบบจำลอง Disaggregate อยู่ที่การนำข้อมูลมาใช้ในการปรับแก้ไขเพื่อสร้างแบบจำลอง โดยที่ประเภทแรกจะใช้หน่วยการวิเคราะห์เป็นพื้นที่ย่อย ตัวแปรต่าง ๆ จะเป็นค่าเฉลี่ยของพื้นที่นั้น ๆ ในขณะที่ประเภทหลังใช้ข้อมูลพฤติกรรมรายบุคคลโดยตรง ผู้ศึกษาได้เลือกเอาพื้นที่ในเขตวางผังเมืองรวมเมืองท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี เป็นกรณีศึกษาสำหรับการรวบรวมข้อมูลมาใช้ในการปรับแก้เพื่อสร้างแบบจำลองการเลือกรูปแบบการเดินทาง ลักษณะของแบบจำลองเป็นการเลือกระหว่างสองรูปแบบการเดินทาง คือ Public และ Private Mode โดยใช้แบบจำลอง Disaggregate ที่เรียกว่า Binary Logit มี Utility Function เป็นฟังก์ชั่นเชิงเส้นตรง ทำการปรับแก้หาค่าพารามิเตอร์ด้วยข้อมูลที่แสดงพฤติกรรมรายบุคคลตามวิธีการ Maximum Likelihood Estimation ผลจากการปรับแก้ได้แบบจำลอง ซึ่งสามารถใช้อธิบายพฤติกรรมการเลือกในสภาพปัจจุบัน 2 ลักษณะซึ่งแตกต่างกันทางด้านจำนวนตัวแปรที่ใช้ กล่าวคือ แบบจำลองลักษณะที่หนึ่งจะมี 2 ตัวแปร ได้แก่ ค่าใช้จ่ายการเดินทางหารด้วยรายได้ต่อเดือน (Out-of-pocket Cost/Monthly Income) และการมีใบขับขี่อยู่ใน Utility Function ในขณะที่แบบจำลองลักษณะที่สองมีเพียงตัวแปรแรกเท่านั้น การนำเอาแบบจำลองจากวิทยานิพนธ์ไปใช้ประมาณการสัดส่วนการเดินทางในอนาคต นักวิเคราะห์จะต้องพิจารณาว่าครัวเรือนส่วนใหญ่ในพื้นที่ศึกษา ยังคงมีแนวโน้มที่จะมีรถยนต์ส่วนตัวไว้ในครอบครองเช่นเดียวกับสภาพปัจจุบันหรือไม่ ถ้ามั่นใจเช่นนั้น ควรเลือกใช้แบบจำลองของลักษณะที่หนึ่ง