การศึกษากระบวนการทางการเมือง : วิธีการคิดคะแนนการลงคะแนนเสียงเลือกตั้งแบบเสียงข้างมาก รอบเดียวกับแบบสัดส่วน

Abstract

การศึกษาวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อศึกษาระบบการเลือกตั้งหลักการใหม่ มาใช้แทนระบบเลือกตั้งแบบเสียงข้างมากรอบเดียวที่ประเทศไทยใช้อยู่ในปัจจุบัน เพราะระบบดังกล่าวทำให้เกิดความไม่เป็นธรรมในการเลือกตั้ง โดยที่ก่อให้เกิดความไม่สอดคล้องกันระหว่างสัดส่วนของคะแนนเสียงเลือกตั้งกับจำนวนที่นั่งในสภา การวิจัยนี้จึงได้นำข้อมูลคะแนนเสียงข้างมากรอบเดียวมาคิดคะแนนแบบสัดส่วน โดยใช้วิธีแบบดองค์ (d’ Hdondt) ผลการศึกษาพบว่า วิธีคิดคะแนนแบบเสียงข้างมากรอบเดียวก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมอย่างน้อยในลักษณะดังต่อไปนี้ 1. ในเขตเลือกตั้งที่พรรคการเมืองได้คะแนนเสียงใกล้เคียงกัน หรือแตกต่างกันไม่มาก ก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมในการเลือกตั้ง ในทางตรงกันข้ามหากเขตเลือกตั้งนั้นพรรคใดได้คะแนนเสียงมากกว่าพรรคอื่นอย่างท้วมท้นแล้วจะไม่พบลักษณะดังกล่าว 2. ในเขตเลือกตั้งใหญ่เล็กที่มีจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตั้งแต่สองคนขึ้นไป การใช้วิธีคิดคะแนนแบบสัดส่วน มีผลทำให้สัดส่วนระหว่างคะแนนเสียงเลือกตั้งกับจำนวนที่นั่งในสภาที่แต่ละพรรคได้รับแตกต่างกันไปด้วย ระบบการเลือกตั้งแบบสัดส่วนเป็นวิธีที่ดี ทำให้เกิดความเป็นธรรมระหว่างคะแนนเสียงเลือกตั้งกับจำนวนที่นั่งในสภา ซึ่งใช้กับการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้หลายคนในแต่ละเขตเลือกตั้ง ดังนั้นจึงสามารถนำเอามาใช้แทนระบบเลือกตั้งของไทยที่ใช้อยู่ในปัจจุบันได้ โดยการแก้ไขกฎหมายเลือกตั้งใหม่ เนื่องจาการเลือกตั้งระบบนี้มีลักษณะพรรคเลือกคน ประชาชนเลือกพรรค การนำระบบนี้มาใช้ในพรรคการเมืองของไทยควรมีลักษณะเป็นสถาบัน