ความเป็นอิสระในการบริหารงานศาลยุติธรรมไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา และหาวิธีการแก้ไขปัญหาการบริหารงานศาลยุติธรรมซึ่งมีกระทรวงยุติธรรมเป็นผู้ดูแลรับผิดชอบ อันเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิด ความไม่เหมาะสมในการบริหารงานศาลยุติธรรมในปัจจุบัน และความขัดแย้งทางด้านบริหารงานระหว่างรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมกับข้าราชการตุลาการ ผลการวิจัยพบว่า วิธีการแก้ไขปัญหาที่ดีที่สุด คือ ควรแยกการบริหารงานเป็นอิสระจากกระทรวงยุติธรรม กล่าวคือ ฝ่ายตุลาการจะทำหน้าที่ดูแลรับผิดชอบงานด้านบริหารและงานด้านธุรการของศาลโดยลำพัง ดังนี้ ศาลก็จะมีโอกาสได้รับงบประมาณและมีอัตรากำลังข้าราชการธุรการเพียงพอกับปริมาณคดี และควรให้ประธานศาลฎีกาเป็นผู้รับผิดชอบงานธุรการของศาลแทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม เพี่อขจัดปัญหาความขัดแย้งระหว่างรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมกับข้าราชการตุลาการวิธีการแก้ไขปัญหาเช่นนี้จะทำให้ศาลเป็นอิสระทั้งงานคดีและงานธุรการ ดังนั้นเพื่อป้องกันไม่ให้ฝ่ายตุลาการใช้อำนาจตามอำเภอใจ จึงควรเปลี่ยนระบบการถ่วงดุลและคานกันระหว่างผู้ใช้อำนาจอธิปไตย โดยให้ฝ่ายนิติบัญญัติและฝ่ายบริหารเข้ามาร่วมกันในการแต่งตั้งผู้บริหารงานศาลในบางตำแหน่ง และร่วมกันจัดเตรียมและอนุมัติงบประมาณของศาล รวมทั้งให้ฝ่ายนิติบัญญัติมีอำนาจลงโทษถอดถอนออกจากตำแหน่งได้ด้วย เมื่อแก้ไขตามวิถีทางดังกล่าวแล้วจะส่งผลให้ การบริหารงานศาลมีเอกภาพในการบังคับบัญชาสามารถดำเนินไปได้อย่างคล่องตัวและเป็นระบบยิ่งขึ้น ตลอดจนจะเป็นการเพิ่มหลักประกันว่าผู้พิพากษาจะเป็นอิสระ และวางตัวเป็นกลาง ทำให้การอำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชนดียิ่งขึ้น