การวิเคราะห์การเลือกรูปแบบการเดินทางของรถไฟความเร็วสูงด้วยวิธี Stated Preference : กรณีศึกษาผู้เดินทางทางอากาศจากกรุงเทพฯ สู่พื้นที่ภาคเหนือ

Abstract

การพัฒนาระบบรถไฟความเร็วสูงในประเทศไทย อาจส่งผลกระทบต่อปริมาณผู้เดินทางด้วยสายการบินภายในประเทศที่มีระยะทางปานกลางจนถึงระยะไกล เนื่องจากรูปแบบการเดินทั้ง 2 แบบนี้มีความคล้ายคลึงกันในหลายๆ ด้าน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนรูปแบบการเดินทางจากการเดินทางทางอากาศเป็นการเดินทางด้วยรถไฟความเร็วสูง และคาดการณ์ผลกระทบในด้านปริมาณผู้โดยสารที่เกิดขึ้นจากรถไฟความเร็วสูงต่อการเดินทางทางอากาศ ผู้วิจัยสำรวจข้อมูลด้วยวิธี Stated Preference (SP) และสร้างแบบ จำลองโลจิตทวินาม เพื่อวิเคราะห์ความน่าจะเป็นที่ผู้เดินทางจะตัดสินใจเลือกรูปแบบการเดินทาง โดยใช้แบบสอบถามผู้เดินทางจากท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ไปยังจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย และลำปาง จำนวนทั้งสิ้น 467 คน ผลการศึกษาพบว่า ตัวแปรหลักที่มีอิทธิพล ได้แก่ ระยะเวลาในการเดินทาง ราคา และช่วงห่างในการให้บริการ ตัวแปรเศรษฐกิจสังคม ได้แก่ อายุ และระดับการศึกษาของผู้เดินทาง ตัวแปรด้านการเดินทาง ได้แก่ ราคาค่าโดยสารจากจุดเริ่มต้นไปยังท่าอากาศยาน ในการคาดการณ์ผลกระทบต่อการเดินทางทางอากาศ พบว่าหากมีการให้บริการรถไฟความเร็วสูงสู่พื้นที่ภาคเหนือที่มีช่วงห่างของการให้บริการ 4 ชั่วโมงต่อขบวน มีราคาค่าโดยสารไปถึงสถานีลำปาง และเชียงใหม่ เป็นเงิน 1,800 และ 2,250 บาท ตามลำดับ และใช้เวลาเดินทางถึงจังหวัดลำปางและเชียงใหม่ในเวลา 3 และ4 ชั่วโมง ตามลำดับ และไปถึงจังหวัดเชียงรายที่ไม่มีสถานีรถไฟฟ้าความเร็วสูงโดยใช้รูปแบบการเดินทางอื่นต่อจากสถานีเชียงใหม่ จะทำให้มีผู้เดินทางทางอากาศเส้นทางกรุงเทพ – ลำปาง กรุงเทพฯ – เชียงใหม่ และกรุงเทพฯ – เชียงราย ลดลงร้อยละ 74 42 และ 18 ตามลำดับ