พัฒนาการของการศึกษาวิทยาศาสตร์ในประเทศไทย : รายงานผลการวิจัย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อประมวลข้อมูลเกี่ยวกับพัฒนาการของการศึกษาวิทยาศาสตร์ในประเทศไทย ตั้งแต่พุทธศักราช 2438 จนถึงพุทธศักราช 2540 และ 2) เพื่อวิเคราะห์การศึกษาวิทยาศาสตร์ในประเทศไทยที่เกี่ยวกับปรัชญา นโยบาย เป้าหมาย หลักสูตร การจัดการเรียนการสอน และการวัดและประเมินผล เป็นการวิจัยโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงประวัติศาสตร์เพื่อวิเคราะห์เนื้อหาที่เก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารและสิ่งตีพิมพ์ของหน่วยงานที่มีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับการศึกษาวิทยาศาสตร์ ผลการวิจัย พบว่า 1)พัฒนาการของการศึกษาวิทยาศาสตร์ในประเทศไทย สามารถแบ่งได้เป็น 2 ช่วง คือ ช่วงพุทธศักราช 2438 - พุทธศักราช 2517 ซึ่งเป็นช่วงที่ยังไม่มีหลักสูตรการศึกษาวิทยาศาสตร์โดยเฉพาะแต่มีการกำหนดให้เรียนวิชาวิทยาศาสตร์ทุกระดับชั้น มีจุดประสงค์การจัดการเรียนการสอนเพื่อให้นักเรียนนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ในการดำเนินชีวิต เป็นพื้นฐานในการศึกษาต่อ และการประกอบอาชีพ โดยเน้นด้านความรู้ความเข้าใจเป็นหลัก จนมาปีพุทธศักราช 2503 จึงได้เพิ่มจุดประสงค์ที่ครอบคลุมด้านทักษะกระบวนการและด้านเจตคติ และช่วงพุทธศักราช 2518 - พุทธศักราช 2540 สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ได้เข้ามาร่วมพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ โดยมีจุดประสงค์ที่เน้นให้นักเรียนเกิดกระบวนการในการแสวงหาความรู้และให้มีเจตคติ 2)ตั้งแต่พุทธศักราช 2438 - พุทธศักราช 2540 ปรัชญา นโยบาย และเป้าหมายการพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ที่ได้รับการสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง ได้แก่ การผลิตและพัฒนาบุคลากรทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การวิจัยเพื่อพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และการพัฒนาหลักสูตร และการจัดการเรียนการสอน การจัดเนื้อหาในวิชาวิทยาศาสตร์มีพัฒนาการจากการจัดตามองค์ความรู้จากต่างประเทศมาเป็นการจัดเนื้อหาในวิชาวิทยาศาสตร์ที่คำนึงถึงธรรมชาติของนักเรียนมากขึ้น กลยุทธ์การสอนมีพัฒนาการที่เน้นการบรรยายมาเป็นการใช้กลยุทธ์การสอนที่เน้นแนวการสอนแบบสืบสอบและเน้นกระบวนการแก้ปัญหาผ่านการใช้สื่อการสอนที่เป็นของจริง ซึ่งได้รับความสำคัญเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง การวัดผลและประเมินผลมีพัฒนาการจากการวัดด้านความรู้ความเข้าใจโดยมีเจ้าหน้าที่จากรัฐเป็นผู้ดำเนินการสอบเป็นหลัก มาเป็นการวัดและประเมินผลที่มีระบบชัดเจน มีทั้งการสอบข้อเขียนและภาคปฏิบัติ และให้ครูผู้สอนเป็นผู้ดำเนินการสอบ ส่วนการกำหนดอัตราเวลาเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ในรอบหนึ่งสัปดาห์ ตั้งแต่พุทธศักราช 2438 - พุทธศักราช 2540 ไม่มีการเปลี่ยนแปลงมากนัก