วิวัฒนาการจากเพลงเฉพาะกลุ่มมาสู่เพลงสมัยนิยมของเพลงเพื่อชีวิต (พ.ศ. 2516-2531)

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาถึงประวัติความเป็นมา วิวัฒนาการ และความเปลี่ยนแปลงของบทเพลงเพื่อชีวิต จาการเป็นบทเพลงเฉพาะกลุ่มของนิสิตนักศึกษา ปัญญาชนหัวก้าวหน้า มาสู่การเป็นบทเพลงสมัยนิยมของคนจำนวนมากที่เรียกว่า "มวลชน" ทั้งนี้ โดยมีสมมติฐาน 2 ข้อ คือ หนึ่ง "การปรับเปลี่ยนทางเนื้อหา รูปแบบ ภาพพจน์ และกลุ่มผู้ฟัง ของบทเพลงเพื่อชีวิต มีผลต่อการเปลี่ยนสู่การเป็นบทเพลงสมัยนิยม" สอง "ปัจจัยทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม มีส่วนสัมพันธ์กับการที่ทำให้บทเพลงเพื่อชีวิต ปรับเปลี่ยนสู่การเป็นบทเพลงสมัยนิยม" ผลการวิจัยพบว่า การที่บทเพลงเพื่อชีวิตของไทยเปลี่ยนแปลงจากการเป็นบทเพลงเฉพาะกลุ่มมาสู่การเป็นบทเพลงที่ได้รับความนิยมจากมวลชนนั้น ปัจจัยที่สำคัญที่สุด ก็คือ การปรับเปลี่ยนตนเองของบทเพลงเพื่อชีวิต ในด้านของ เนื้อหา รูปแบบ ภาพพจน์ ให้สอดคล้องกับความต้องการของตลาด หรือกลุ่มผู้ฟังที่ได้เปลี่ยนแปลง ในยุคสมัยที่วงการเพลงไทยได้เข้าสู่ระบบธุรกิจเทปเพลง ซึ่งส่งผลให้บทเพลงกลายเป็นสินค้าหนึ่งในท้องตลาด ที่ต้องมีการแข่งขันในการขาย นอกจากนี้ ปัจจัยทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม ก็มีส่วนสำคัญเช่นกัน ที่ทำให้บทเพลงเพื่อชีวิตต้องปรับและเปลี่ยนตามเหตุการณ์และสภาพแวดล้อม ด้วยเหตุทั้ง 2 ประการ นี้ บทเพลงเพื่อชีวิตจึงได้เปลี่ยนแปลงตนเอง จนกลายเป็นบทเพลงสมัยนิยมที่ได้รับความสนใจจากคนจำนวนมากในที่สุด