การกำหนดค่าสินไหมทดแทนในคดีละเมิดที่รัฐต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอก

Abstract

หลักเกณฑ์ในการกำหนดค่าสินไหมทดแทนในคดีละเมิดที่รัฐต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกไม่มีกฎหมายเฉพาะกำหนดไว้อย่างแจ้งชัด มีเพียงที่ปรากฏในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เท่านั้น อย่างไรก็ดี กรณีมีหลักทั่วไปว่า ค่าสินไหมทดแทนต้อง ชดใช้ตามความเสียหายที่แท้จริง ทั้งนี้ เพื่อให้กลับคืนสู่สถานะเดิมเสมือนไม่มีการกระทำละเมิด ดังนั้น ค่าสินไหมทดแทนจึงต้องสามารถพิสูจน์ได้ ไม่มีลักษณะที่เป็นการแสวงหา กำไรจากความเสียหาย และต้องไม่ช้ำซ้อนกับความเสียหายประเภทเดียวกัน จากการศึกษา แนวคำวินิจฉัยของศาลปกครองพบว่า การกำหนดค่าสินไหมทดแทนได้คำนึงถึงหลักทั่วไป ดังกล่าว และในคำพิพากษาหลายเรื่องได้อ้างอิงบทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในการกำหนดค่าสินไหมทดแทน ทั้งนี้ โดยมีกรอบในทางวิธีพิจารณาคือ หลักการไม่พิพากษาหรือมีคำสั่งเกินคำขอกรณีความเสียหายที่สามารถคำนวณเป็นเงินได้นั้น ต้องกำหนดตามความเสียหายที่แท้จริงเป็นหลักเกณฑ์สำคัญ ซึ่งยังครอบคลุมไปถึงความเสียหายที่คาดหมายได้อย่างแน่ชัดว่าจะได้รับด้วย ส่วนกรณีที่เป็นความเสียหายที่ไม่สามารถคำนวณเป็นเงินได้ โดยสภาพทำให้การกำหนดค่าสินไหมทดแทนทำได้ในจำนวนที่ ไม่แน่นอน ศาลจึงต้องอาศัยหลักทั่วไป โดยพิจารณาตามพฤติการณ์และความร้ายแรงแห่งละเมิด รวมทั้งยังต้องคำนึงถึงปัจจัยอื่นๆ ประกอบด้วย เช่น ฐานะบุคคล ครอบครัว ตำแหน่งหน้าที่การงานหรืออาชีพ เป็นต้น