พันธุศาสตร์เปรียบเทียบของชะนีในประเทศไทย

Abstract

ชะนีเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในสกุล Hylobates ในประเทศไทยพบ 3 สลยอยชนิดเนื่องจากข้อมูลพันธุกรรมชะนีในประเทศไทยโดยเฉพาะในระดับโครโมโซมและระดับดีเอ็นเอมีอยู่น้อย จึงได้ศึกษาเปรียบเทียบความผันแปรทั้งในระดับเบสของดีเอ็นเอในชะนีทั้ง 5 ชนิด จากคาริโอไทป์ที่ได้จากวิธีการย้อมสีโครโมโซมแบบธรรมดาและแบนแถบสีจีพบว่าชะนีในสกุล Hylobates Nomascus และ Symphalangus มีจำนวนโครโมโซม 2n = 44 52 และ 50 ตามลำดับชะนีทั้ง 3 ชนิดในสกุลย่อย Hylobates มีรูปร่างโครโมโซมเหมือนกันคือโครโมโซมร่างกายเป็นชนิดเมตาเซนตริกซับเมตาเซนตริก และอโครเชนคริกเท่ากัน 24 16 และ 2 แท่งตามลำดับ และมีแชทเทิลไลท์โครโมโซม 1 คู่ส่วนโครโมโซม X เป็นชนิดขับเมตาเซนตริกและโครโมโซม Y คาดว่าน่าจะมีรูปร่างเป็นเทโลเซนตริ ชะนีในสกุลย่อย Nomascus มีโครโมโซมร่างกายเป็นชนิดเมตาเซนตริก ซับเมตาเซนตริกและโครเซนตริกเท่ากับ 34 10 และ 6 แท่งตามลำดับ โดยโครโมโซม X เป็นชนิดซับเมตาเซนตริกและโครโมโซม Y เป็นชนิดอโครเซนตริก ส่วนชะนีในสกุลย่อย Symphalangus มีโครโมโซมชนิดเมตาเซนตริก ซับเมตาเซนตริกและเทโลเชนตริกจำนวน 44 4 และ 2 แท่งตามลำดับ ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการโดยใช้ลำดับเบสบริเวณ D – loop ของยีน Phe-tRNA ในไมโตรคอนเดรียพบว่าสายวิวัฒนาการสกุลย่อย Nomascus เป็นสายวิวัฒนาการสายแรกที่แยกออกมาจากชะนีอื่น ๆ ต่อมาจึงมีการแยกกันของสายวิวัฒนาการสกุลย่อย Hylobates ออกจากสายวิวัฒนาการร่วมระหว่างสกุลย่อย Symphalangus และสกุลย่อย Bunopithecus จากความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการชี้ให้เห็นว่าชะนีสุกุลต่าง ๆ ได้วิวัฒนาการแยกจากกันมาค่อนข้างนานและสมาชิกในสกุลย่อย Hylobates เพิ่งจะแยกเป็นชนิดต่าง ๆ เมื่อไม่นานมานี้เอง ผลจากโครโมโซมและการวิเคราะห์ลำดับเบส Phe-tRNA มีความแตกต่างกันในแง่เกี่ยวกับความใกล้ชิดระหว่างชะนีสกุลย่อยต่าง ๆ อย่างไรก็ตามข้อมูลที่ได้ในครั้งนี้เสนอแนะว่าผลการวิเคราะห์สายวิวัฒนาการจากลำดับเบสมีความน่าเชื่อถือกว่าข้อมูลโครโมโซม