Abstract:
คดีภาษีอากรที่มีประเด็นการโต้แย้งสิทธิจากกระบวนการตามประมวลรัษฎากร ซึ่งอยู่ในเขตอำนาจศาลภาษีอากรตามพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลภาษีอากร และวิธีพิจารณาคดีภาษีอากร พ.ศ. 2528 มาตรา 7 มีลักษณะเป็นคดีพิพาทที่เกิดขึ้นระหว่างคู่กรณีซึ่งฝ่ายหนึ่งเป็นฝ่ายปกครอง กับอีกฝ่ายหนึ่งเป็นผู้อยู่ใต้ปกครอง อันเป็นลักษณะความสัมพันธ์ที่มีฐานะไม่เท่าเทียมกัน จึงถูกจัดอยู่ในประเภทคดีปกครอง ซึ่งในการวินิจฉัยชี้ขาด ต้องมีการกำกับดูแลเป็นพิเศษบนหลักการสำคัญแห่งกฎหมายปกครอง ได้แก่ การใช้วิธีพิจารณาคดีแบบไต่สวนอันเป็นวิธีการลดช่องว่างความเสียเปรียบ ในการนำเสนอพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ให้เห็นข้อเท็จจริงที่มีอยู่ของเอกชน และการได้รับการวินิจฉัยชี้ขาดโดยผู้ที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญทางด้านกฎหมายภาษีอากร กฎหมายปกครองและมีความชำนาญพิเศษโดยอาศัยประสบการณ์ในการบริหารรัฐกิจ ทั้งนี้เพื่อสร้างหลักประกันความเป็นธรรมแก่เอกชนผู้เสียภาษีอากร กรณีได้รับความเดือดร้อนเสียหายโดยมีมูลเหตุจาก มาตรการการจัดเก็บภาษีอากรขององค์กรเจ้าหน้าที่ฝ่ายภาษีอากรของรัฐ และในขณะเดียวกันก็รักษาประโยชน์สาธารณะอันทำให้ไม่เป็นอุปสรรค ในการบริหารงานการจัดเก็บภาษีของรัฐได้อีกประการหนึ่งด้วย แต่จากการศึกษาคำวินิจฉัยชี้ขาดขององค์กรทางตุลาการที่เกี่ยวข้อง พบว่าการวินิจฉัยชี้ขาดของศาลภาษีอากรในบางเรื่อง ยังไม่อาจเยียวยาเพื่อบรรเทาความเสียหายให้แก่เอกชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งมีสาเหตุเนื่องจากการจัดแบ่งเขตอำนาจศาลและการดำเนินคดีภาษีอากร ของศาลภาษีอากรที่ยังขาดความชัดเจนแน่นอน และไม่สอดคล้องกับหลักกฎหมายปกครองดังกล่าวข้างต้น ในวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ผู้เขียนจึงได้ศึกษาปัญหาเรื่องความไม่เหมาะสมสอดคล้องในลักษณะต่างๆ ที่มีความเกี่ยวเนื่องกับเรื่องเขตอำนาจศาล และการดำเนินคดีภาษีอากรในศาลภาษีอากร ที่ส่งผลกระทบต่อการอำนวยความยุติธรรมแก่เอกชน พร้อมกันนั้นก็ได้เสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้องใน 3 ประเด็นหลัก ได้แก่ 1. ออกกฎหมายแก้ไขเพิ่มเติมลักษณะคดีที่อยู่ในเขตอำนาจศาลภาษีอากร ให้มีรายละเอียดชัดเจนแน่นอนและออกกฎหมายวิธีพิจารณาความพิเศษ เพื่อกำหนดให้มีกลไกการส่งต่อประเด็นการวินิจฉัยความชอบ ของกฎหมายลำดับรองที่ออกตามความในประมวลรัษฎากร ระหว่างศาลภาษีอากรกับศาลปกครอง เพื่อแก้ไขปัญหาการโต้แย้งเขตอำนาจศาลภาษีอากร 2. ออกกฎหมายแก้ไขข้อกำหนดคดีภาษีอากร พ.ศ. 2544 ให้มีลักษณะสอดคล้องกับวิธีพิจารณาคดีปกครองในระบบไต่สวน และ 3. ออกกฎหมายกำหนดวิธีพิเศษในการคัดเลือก และแต่งตั้งโยกย้ายผู้พิพากษาศาลภาษีอากร โดยใช้เกณฑ์ความเชี่ยวชาญและความชำนาญพิเศษ เพื่อความต่อเนื่องในการบ่มเพาะความรู้ทางด้านภาษีอากร
