Abstract:
จากการศึกษาพบว่าฆ้องหล่อมีพัฒนาการการสร้างมาจากฆ้องตี แต่อาศัยวิธีการหล่อในวิชาช่างแทน เพื่อประหยัดเวลาในการผลิต และมีราคาถูกกว่าฆ้องตี จึงทำให้ฆ้องหล่อเป็นที่นิยมแพร่หลาย จากการศึกษากรรมวิธีการสร้างฆ้องหล่อของบ้านช่างสำราญ นิลวิไลพันธ์ พบว่าช่างสำราญ นิลวิไลพันธ์ ใช้วิธีการหล่อแบบหล่อดินในการสร้างฆ้องหล่อ โดยใช้ส่วนผสมที่สำคัญ 5 อย่าง ได้แก่ นิกเกิล สังกะสี ทองแดง อะลูมิเนียม ดีบุก มาหลอมรวมกันโดยใช้อัตราส่วนโลหะแต่ละส่วนในปริมาณที่เหมาะสม ทำให้ลูกฆ้องที่ได้จากการหล่อมีคุณภาพที่ทนทานต่อการใช้งานไม่แตกร้าวง่าย ส่วนด้านการเทียบเสียง ช่างสำราญอาศัยทักษะความชำนาญในการกลึงทำให้ฆ้องหล่อช่างสำราญ มีคุณภาพเสียงดีกว่าฆ้องหล่อโดยทั่วไป ซึ่งแตกต่างจากช่างทำฆ้องหล่อโดยทั่วไป จะใช้วิธีการขูดไปที่ลูกฆ้องแทนการกลึงเทียบเสียง ประกอบกับความพิถีพิถันในการกลึงรูปทรงภายนอก ทำให้ฆ้องหล่อของช่างสำราญมีความสวยงาม มีคุณภาพเสียงที่ดีกว่าฆ้องหล่อโดยทั่วไป กรรมวิธีการสร้างที่ส่งผลต่อคุณภาพเสียงของฆ้องหล่อคือ 1. ส่วนผสมที่ใช้ในการหล่อเป็นลูกฆ้อง 2. ขั้นตอนและวิธีการหล่อลูกฆ้อง 3. ความหนาบางของลูกฆ้องหล่อ 4. ขนาดสัดส่วนของลูกฆ้องหล่อ 5. วิธีการผูกลูกฆ้องโดยใช้หนังวัวหรือการใช้เชือก 6. ฉัตรฆ้องมีลักษณะยาว 7. ตะกั่วถ่วงเสียง 8. น้ำหนักของลูกฆ้องหล่อ 9. ร้านฆ้อง (ช่องว่างของร้านฆ้อง)
