Abstract:
ศึกษาถึงสถานะทางกฎหมายมหาชนของธนาคารแห่งประเทศไทย ในฐานะที่เป็นหน่วยงานของรัฐ และบทบาทการกำกับดูแลตลาดเงินของธนาคารแห่งประเทศไทย ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง จากการศึกษาในประเด็นสถานะทางกฎหมายมหาชนของธนาคารแห่งประเทศไทย นั้นพบว่ายังขาดความชัดเจน กล่าวคือแม้จะมีเอกสารของสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ กำหนดให้ธนาคารแห่งประเทศไทยเป็น "องค์การของรัฐที่เป็นอิสระ" ก็ตาม แต่เมื่อพิจารณาจากแนวคิดเชิงวิชาการกฎหมายมหาชนแล้ว ก็ยังเห็นได้ว่าธนาคารแห่งประเทศไทย มีลักษณะไปในแนวทางขององค์การมหาชนมากกว่า เพราะยังอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของฝ่ายบริหารคือ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และสำหรับประเด็นในเรื่องอำนาจหน้าที่ในการกำกับดูแลตลาดเงินของธนาคารแห่งประเทศไทยนั้น พบว่าเมื่อธนาคารแห่งประเทศไทย เป็นองค์กรที่มีอำนาจตามกฎหมายในการใช้อำนาจทางปกครองในการออกกฎและคำสั่งทางปกครอง ดังนั้นการใช้อำนาจของธนาคารแห่งประเทศไทยจึงต้องอยู่ภายใต้ การควบคุมตรวจสอบความชอบด้วยกฎหมายของการกระทำทางปกครอง โดยองค์กรตุลาการเช่นเดียวกับองค์กรทางปกครองทั้งหลาย วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เสนอแนวทางในการแก้ไขบทบัญญัติในพระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย พุทธศักราช 2485 ให้มีความชัดเจนมากขึ้น หากมีความประสงค์ที่จะให้ ธนาคารแห่งประเทศไทยเป็นองค์กรทางปกครองอิสระตามแนวคิดทางวิชาการกฎหมายมหาชนแล้ว จะต้องมีการแก้ไขพระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย เพื่อยกเลิกอำนาจกำกับดูแลของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง และโดยที่อำนาจหน้าที่ในการกำกับดูแล ตลาดเงินของธนาคารแห่งประเทศไทยมีขอบเขตที่กว้างขวางมาก หากมีการพิจารณาแยกองค์กรที่ทำหน้าที่กำกับดูแลสถาบันการเงินขึ้นเป็นองค์กรใหม่ ผู้เขียนขอเสนอให้จัดตั้งตามแนวทางขององค์กรทางปกครองอิสระ เพื่อให้เป็นองค์กรที่สามารถดำเนินภารกิจในการกำกับดูแลสถาบันการเงินได้โดยอิสระอย่างมีประสิทธิภาพ
