พันธกรณีตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการต่อต้านการทุจริต ค.ศ. 2003 : ศึกษากรณีการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมในกฎหมายที่เกี่ยวกับการต่อต้านการทุจริต

Abstract

ศึกษากฎหมายและมาตรการในการส่งเสริมบทบาทของภาคประชาสังคมในการต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชั่น ตามหลักเกณฑ์ของอนุสัญญาสหประชาชาติ ว่าด้วยการต่อต้านการทุจริต ค.ศ. 2003 ข้อ 13 ว่าด้วยการมีส่วนร่วมของสังคม และข้อ 33 ว่าด้วยการคุ้มครองผู้รายงานข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการกระทำผิด โดยภายหลังจากที่ประเทศไทยได้ลงนามในอนุสัญญาฉบับนี้ ปัจจุบันอยู่ในระหว่างการอนุวัติการตามพันธกรณีหลักๆ ของอนุสัญญาก่อนให้สัตยาบันและเข้าเป็นภาคีในอนุสัญญานี้ต่อไป ซึ่งแม้การอนุวัติการดังกล่าว จะไม่มีการเสนอกฎหมายที่เกี่ยวกับการส่งเสริมบทบาทของภาคประชาสังคมในการต่อต้านการทุจริตก็ตาม แต่การส่งเสริมบทบาทของภาคประชาสังคมในการต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชั่น ก็มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าเรื่องอื่นๆ การศึกษาถึงกฎหมายและมาตราการในเรื่องดังกล่าว จึงเพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายในประเทศให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น จากการศึกษาพบว่า ปัจจุบันประเทศไทยมีกฎหมายที่เกี่ยวกับการส่งเสริมบทบาทของภาคประชาสังคมในการต่อต้านการทุจริตอยู่บ้างแล้ว แต่ยังไม่มีความชัดเจนเพียงพอที่จะนำมาบังคับใช้ได้อย่างเป็นระบบและเกิดประสิทธิภาพอย่างเพียงพอ จึงทำให้บทบาทของภาคประชาสังคมในประเทศไทย ยังไม่มีความเด่นชัดเหมือนดังเช่นบทบาทของภาคประชาสังคมในต่างประเทศ ข้อเสนอะแนะที่ได้จากการศึกษาคือ ประเทศไทยควรปรับปรุงแก้ไขกฎหมายที่มีอยู่เพื่อให้การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น โดยผู้เขียนได้ศึกษาและวิเคราะห์ถึงกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เช่น พระราชบัญญัติข้อมูลข่าวสารของราชการ พ.ศ. 2540 การคุ้มครองสื่อมวลชนจากการแทรกแซงการนำเสนอข่าวสาร ร่างพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. ... เป็นต้น อีกทั้งเสนอแนะให้มีกฎหมายคุ้มครองผู้รายงานข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการกระทำผิด ทั้งนี้เพื่อก่อให้เกิดประสิทธิภาพในการส่งเสริมบทบาท ของภาคประชาสังคมในการต่อต้านการทุจริตอย่างแท้จริง