ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุ

Abstract

การประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุเป็นธุรกิจที่มีบทบาทสำคัญในระบบสุขภาพผู้สูงอายุและมีแนวโน้มว่าจะมีความสำคัญมากขึ้นในอนาคต รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 กำหนดแนวนโยบายแห่งรัฐในการส่งเสริม สนับสนุนการให้บริการด้านสุขภาพ ซึ่งควรหมายรวมถึงการบริการดูแลผู้สูงอายุด้วย โดยสภาพของการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุต้องอาศัยความรู้ความเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการดูแลผู้สูงอายุเป็นการเฉพาะ และเป็นกิจการที่อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพของผู้สูงอายุซึ่งรับบริการได้ กฎหมายที่ใช้กำหนดมาตรฐานของการประกอบธุรกิจจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อประโยชน์ในการจัดระเบียบการประกอบกิจการและการคุ้มครองผู้รับบริการตามรัฐธรรมนูญ จากการศึกษาวิจัยพบว่ากฎหมายไทยในปัจจุบันไม่สามารถปรับใช้กับการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุได้อย่างเหมาะสมและไม่สามารถคุ้มครองผู้รับบริการได้อย่างเพียงพอ กล่าวคือ 1) หลักเกณฑ์ที่ใช้กำกับดูแลการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุในสถานบริการ ทั้งสถานบริการที่ให้การดูแลระดับพื้นฐานและระดับสูงไม่เหมาะสมในการดูแลผู้สูงอายุ 2) หลักเกณฑ์ที่ใช้กำกับดูแลการให้บริการดูแลผู้สูงอายุที่บ้านในแต่ละท้องถิ่นแตกต่างกัน 3) การให้บริการแนะนำผู้ดูแลให้แก่ผู้รับบริการไม่ชัดเจนว่าเป็นกิจการที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของกฎหมายหรือไม่ 4) การไม่มีบทบังคับเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภคเกี่ยวกับธุรกิจบริการ 5) มาตรการในทางกฎหมายสัญญาและข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรม ซึ่งต้องอาศัยกระบวนการทางศาล ไม่สามารถให้ความเป็นธรรมแก่ผู้รับบริการจากการกำหนดข้อสัญญาที่ไม่เป็นธรรมของผู้ประกอบการได้ในเวลาอันสมควร 6) มาตรการตามกฎหมายละเมิดเป็นเพียงมาตรการในเชิงรับ เพื่อชดใช้เยียวยาความเสียหายที่เกิดขึ้นแล้ว มิใช่มาตรการเชิงป้องกัน มิให้ความเสียหายเกิดขึ้น ดังนั้น ผู้วิจัยจึงเห็นควรให้กำกับดูแลการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุทุกประเภท และกำหนดมาตรฐานในการประกอบธุรกิจ ตั้งแต่การเริ่มประกอบการ การประกอบการ และการเลิกประกอบการ โดยแบ่งการดำเนินการด้านกฎหมายเป็น 2 มาตรการ คือ 1) มาตรการระยะสั้น โดยแก้ไขพระราชบัญญัติสถานพยาบาล พ.ศ. 2541 ให้สถานพยาบาลรวมถึงสถานบริการที่ให้การดูแลระดับพื้นฐานด้วย และให้ออกประกาศกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การบริการผู้สูงอายุในสถานพยาบาล และอาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติการสาธารณสุข พ.ศ. 2535 ออกกฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน เพื่อเป็นหลักเกณฑ์กลางให้ราชการส่วนท้องถิ่นต้องปฏิบัติตาม และ 2) มาตรการระยะยาว โดยบัญญัติกฎหมายขึ้นใหม่เพื่อกำกับดูแลและส่งเสริมการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุโดยเฉพาะ และควรมีหน่วยงานที่กำกับดูแลธุรกิจนี้ขึ้นโดยเฉพาะด้วย ซึ่งประกอบด้วยผู้แทนจากภาครัฐและเอกชน เพื่อความมีประสิทธิภาพและเอกภาพในการกำกับดูแลและการส่งเสริมการประกอบธุรกิจให้บริการดูแลผู้สูงอายุ